Νέο αρχιτεκτονικό αφιέρωμα: το ιστορικό κτίριο στην οδό Ζωοδόχου Πηγής και Ισαύρων

Το νεοκλασικό και επιβλητικό μέσα από την απλότητά του, αλλά παρατημένο κτίριο στην Ζωοδόχου Πηγής και Ισαύρων. Στην καρδιά της ανεξάρτητης Αθήνας, εκεί που αρχικά στεγαζόταν το θρυλικό Μπαράκι του Βασίλη, πριν αυτό μεταφερθεί στην Διδότου. Το καινούργιο αφιέρωμα της αρχιτεκτονικής στήλης Urban Arch Tales στο inExarchia.gr

έρευνα/κείμενο: Σοφία Σταυριανοπούλου
φωτογραφίες: George Fiorakis
 
*Για την ιστορία: Σε αυτό το κτίριο, όπως αναφέρεται και στο κείμενο παρακάτω, στεγαζόταν το θρυλικό Μπαράκι του Βασίλη, πριν αυτό μεταφερθεί στην Διδότου, όπου και τελικά έκλεισε την σταδιοδρομία του. Το μπαρακι ήταν γνωστό ως στέκι καλλιτεχνών και αναζητητών, όπου στους χώρους του σύχναζαν από εκδότες μέχρι σκηνοθέτες. Αργότερα το ίδιο μπαράκι μεταμορφώθηκε σε μουσική σκηνή και μετέπειτα μεταφέρθηκε στη Διδότου. Αξίζει να αναφερθεί ο άνθρωπος πίσω από όλο αυτό: o Βασίλης Τσιπίδης, ο οποίος δημιούργησε μια στέγη ασυμβίβαστων και ονειροπόλων που άφησε τη δική του ιστορία. 

// 

Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, η Αίγυπτος, στο νότιο άκρο της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, γνωρίζει μεγάλη οικονομική ανάπτυξη, από την οποία βγαίνουν κερδισμένοι Άγγλοι, Γάλλοι και Ιταλοί επιτηρητές, Οθωμανοί και Αιγύπτιοι μεγαλογαιοκτήμονες και ευρωπαίοι, Έλληνες και ανατολίτες έμποροι. Καθώς όλοι αυτοί κινούν τα νήματα και της πολιτικής εξουσίας, δεν θα αργήσει να δημιουργηθεί το 1880 ένα εθνικιστικό κλίμα κατά της ευρωπαϊκής και οθωμανικής κυριαρχίας, που θα κορυφωθεί με την επανάσταση του Ουραμπί, δύο χρόνια μετά. Μέσα σε αυτή τη βραχύβια περίοδο πολιτικής αστάθειας, Αιγυπτιώτες Έλληνες διοχετεύουν στην Ελλάδα κεφάλαια προκειμένου να διαφυλάξουν την οικονομική περιουσία τους. 

Η Ελλάδα της εποχής αυτής όμως δεν προσφέρεται για πολλά. Αλλά βέβαια και οι Αιγυπτιώτες, όπως οι υπόλοιποι ομογενείς επιχειρηματίες, έχουν συγκεκριμένα επενδυτικά ενδιαφέροντα. Ένα από αυτά είναι οι επενδύσεις σε αστικά ακίνητα, τα οποία, επειδή ακριβώς οικοδομούνται εξ αρχής για να αποφέρουν κέρδη από την εκμετάλλευσή τους, έχουν μείνει στην αρχιτεκτονική ιστορία με την ονομασία μεταπρατικά.    

Ένα από αυτά βρίσκεται στη συμβολή των οδών Ζωοδόχου Πηγής 98Α-98 και Ισαύρων. Τα χρόνια αυτά η περιοχή των Εξαρχείων αρχίζει να εξαπλώνεται. Ήδη η λειτουργία του Πολυτεχνείου, του Χημείου, του Αρχαιολογικού Μουσείου, καθιστούν τα Εξάρχεια στα τέλη του 19ου αιώνα, σε μια γοργά αναπτυσσόμενη πληθυσμιακά περιοχή της πόλης. Επειδή όμως τα μεταπρατικά κτίρια δεν επρόκειτο να κατοικηθούν άμεσα από τους ιδιοκτήτες τους αλλά να ενοικιαστούν ή να πωληθούν, οικοδομούνται στα βόρεια όρια του κέντρου, που μόλις το 1879 είχε μπει στο σχέδιο πόλης. Ως τότε, το νταμάρι που λειτουργούσε εκεί, η απόσταση από τις κέντρο και η απουσία αμαξιτών δρόμων, απέτρεπαν τους Αθηναίους να χτίσουν στα ριζά του λόφου του Στρέφη μεγάλες κατοικίες, όχι όμως και τους ομογενείς επιχειρηματίες, που σωστά είδαν την περιοχή ως φιλέτο για επενδύσεις. 

Εικόνα
Το κτίριο στην οδό Ζωοδόχου Πηγής και Ισαύρων

 

Εικόνα
Το κτίριο στην οδό Ζωοδόχου Πηγής και Ισαύρων


//
Δείτε ακόμη: 

Urban Arch Tales #1: Το κτίριο στην Στουρνάρη & Ζαΐμη (1933)

Urban Arch Tales #2: Ατμοηλεκτρικός Σταθμός ΑΗΣ (1903)

Urban Arch Tales #3: Η προαστιακή έπαυλη Κλωναρίδη

//

Εικόνα
Το κτίριο στην οδό Ζωοδόχου Πηγής και Ισαύρων

 

Λίγα χρόνια λοιπόν, πριν το τέλος του 19ου αιώνα, κτίζεται αυτό το γωνιακό κτίριο για να στεγάσει δύο οικογένειες σε ξεχωριστές και ανεξάρτητες κατοικίες. Η μία καταλαμβάνει το ισόγειο, με είσοδο στον αριθμό 98 και η άλλη τον όροφο με είσοδο στον αριθμό 98Α. Το νεοκλασικό κτίριο, επιβλητικό μέσα στην απλότητά του, σχεδιάστηκε λιτό για να ταιριάζει με τις προτιμήσεις όσο το δυνατό περισσότερων υποψήφιων ενοίκων του.

Έτσι, η κατακόρυφη διάρθρωση τονίζεται από τους άξονες των μεγάλων ανοιγμάτων και η οριζόντια με τη σχεδίαση του ισοδομικού συστήματος τοιχοποιίας επάνω στο σοβά. Οι ποδιές και τα πλαίσια των παραθύρων, το προεξέχον στη βάση και το οδοντωτό στην απόληξη του κτιρίου γείσο, τα μαρμάρινα φουρούσια που στηρίζουν τους δύο μικρούς εξώστες και τα ανθεμωτά ακροκέραμα είναι τα μόνα στοιχεία που φέρουν κάποια διακόσμηση. Οι απλές και καθαρές γραμμές αναδεικνύονται επίσης με τα ξύλινα, γαλλικού τύπου εξώφυλλα των παραθύρων, τις δίφυλλες ταμπλαδωτές θύρες και τα σφυρήλατα κιγκλιδώματα, από τα οποία τίποτα δεν αντικαταστάθηκε στη διάρκεια της ζωής του κτιρίου.

Οι δεκαετίες που ακολουθούν αλλάζουν ριζικά τη μορφή της περιοχής και η νεοκλασική διπλοκατοικία φαντάζει παράταιρη στο σύγχρονο δομημένο περιβάλλον. Με τα χρόνια το κτίριο αλλάζει χρήση και παραχωρείται για χώρο εστίασης. Μέχρι που περίπου έναν αιώνα μετά την κατασκευή του, στις αρχές της δεκαετίας του 1980, γίνεται το στέκι που σημαδεύει μια ολόκληρη περιοχή και συμβολίζει μια ολόκληρη εποχή, «Το Μπαράκι του Βασίλη». Για είκοσι σχεδόν χρόνια σφύζει από ζωή και μουσικές, μέχρι το Σεπτέμβριο του 1999, όταν ο σεισμός προκαλεί βλάβες που το καθιστούν ακατάλληλο για χρήση και κατοίκηση και ο Βασίλης Τσιπίδης αναγκάζεται να μεταφέρει το 'Μπαράκι' του στη Διδότου.

 

Εικόνα
Το κτίριο στην οδό Ζωοδόχου Πηγής και Ισαύρων

 

Εικόνα
Το κτίριο στην οδό Ζωοδόχου Πηγής και Ισαύρων

 

Εικόνα
Το κτίριο στην οδό Ζωοδόχου Πηγής και Ισαύρων

 

//
Δείτε ακόμη: 

Βαλκανικό Αφιέρωμα: Βουκουρέστι   

Urban Arch Tales #4: Μέγαρο Prokesch στη Φειδίου

Urban Arch Tales #5: Το κτίριο στην Ηπείρου και Μιχαήλ Βόδα 

- Urban Arch Tales #6: Aφιέρωμα σε αθηναϊκό κτίριο του Βαλεντή

// 

   
Το κτίριο αφήνεται στο χώρο και στο χρόνο, όπως συμβαίνει με κάθε επένδυση που ολοκληρώνει τον κύκλο της. Σήμερα, σχεδόν όλη η στέγη και το μεσοπάτωμα έχουν καταρρεύσει και στη μεγάλη πλευρά του ισογείου η μία πόρτα και τα παράθυρα έχουν σφραγιστεί με λαμαρίνες. Το εγκαταλελειμμένο από τον ιδιοκτήτη του κτίριο αποκτά ακόμα μια φορά νέα χρήση, βάφεται και γίνεται καμβάς για να εκφραστούν πάνω στους τοίχους του όσοι το έχουν ανάγκη. Σαν να υπάρχει ένα κρυφό στοίχημα, για το ποιος θα το αποτελειώσει πρώτος, εμείς ή ο χρόνος.


Εικόνα
Το κτίριο στην οδό Ζωοδόχου Πηγής και Ισαύρων

 

Εικόνα
Το κτίριο στην οδό Ζωοδόχου Πηγής και Ισαύρων

 

Εικόνα
Το κτίριο στην οδό Ζωοδόχου Πηγής και Ισαύρων

 

Εικόνα
Το κτίριο στην οδό Ζωοδόχου Πηγής και Ισαύρων

 
 

   
ακολουθήστε το inExarchia στο facebookinstagramtwitteryoutube
 
κείμενο/έρευνα: Σοφία Σταυριανοπούλου
φωτογραφίες: George Fiorakis

*φωτογραφίες ελεύθερες για αναδημοσίευση, αν δεν αφορά εμπορική χρήση, με αναφορά της πηγής 


 

Ο οδηγός της πιο ζωντανής και ανήσυχης περιοχής της Αθήνας.

Ακολουθήστε το inExarchia στο facebook, instagram, twitter, youtube

Στην ίδια κατηγορία

Δεκαετία του ‘30, Αθήνα. Μία πόλη σε μετάβαση. Μία πόλη που προσπαθεί να γίνει μεγαλούπολη, με το βλέμμα στην Εσπερία, ακολουθώντας με τόλμη στην αρχιτεκτονική, τη διεθνή πρωτοπορία του μοντέρνου κινήματος. Η...

think

Το πρώτο αρχειοστάσιο στην Ελλάδα. Το κτήριο στην οδό Γ’ Σεπτεμβρίου 146 και η ιστορία του μέσα από αρχειακό υλικό, έρευνα και φωτογραφίες των πρώτων δύο δεκαετιών του 20ου αιώνα. Το αρχείο που με την...

think

Η πολυκατοικία στην οδό Διδότου 47, του 1936, ένα κτήριο sui generis που κουβαλά όχι μόνο τον ακμάζοντα μεσοπολεμικό μοντερνισμό και ταυτόχρονα τη μετάβαση στη νέα εποχή, αλλά παράλληλα μνήμες και γεγονότα που...

Urban arch tales

Πρόσφατα Άρθρα

Newsletter