Εικόνα
συντάκτης: Διονύσης Ρόκος
Η πόλη Ludlow στο Νότιο Κολοράντο των ΗΠΑ, είναι μια πόλη φάντασμα. Η ιστορία της δεν θα διέφερε καθόλου από τις εκατοντάδες άλλες πόλεις που ρήμαξαν μετά το πέρας της βιομηχανικής τους εκμετάλλευσης. Το Λάντλοου όμως έχει κάτι επιπλέον: δύο μνημεία που θυμίζουν πως αυτή η χώρα μεγάλωσε τρεφόμενη από τον ιδρώτα και το αίμα κολασμένων.
Αλλά ας τα πάρουμε απ’την αρχή.
Η Αμερική κατά τη διάρκεια της 2ης βιομηχανικής της επανάστασης, ήταν μια χώρα γεμάτη υποσχέσεις. Σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης διαλαλούσαν πως εκεί βρίσκεται η γη της επαγγελίας. Εκατομμύρια μετανάστες, μεταξύ τους εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες, πέρασαν τον Ατλαντικό για να εργαστούν στην ανθηρή βαριά βιομηχανία της χώρας σε μια πληθώρα θέσεων: τη χαλυβουργία, την εξόρυξη άνθρακα και την κατασκευή σιδηροδρόμων μεταξύ άλλων.
Με τι κόστος όμως; Ένα παλιό, ιταλικό ρητό λέει:
«Ήρθα στην Αμερική επειδή άκουσα πως οι δρόμοι ήταν στρωμένοι με χρυσό. Όταν έφτασα εδώ, ανακάλυψα 3 πράγματα. Πρώτον οι δρόμοι δεν ήταν στρωμένοι με χρυσό. Δεύτερον οι δρόμοι δεν ήταν καν στρωμένοι. Και τρίτον, περίμεναν από εμένα να τους στρώσω.»
Κάπως έτσι ήταν οι συνθήκες ζωής για χιλιάδες εργάτες που εγκαταστάθηκαν στο Βόρειο Κολοράντο στα τέλη του 19ου & αρχές 20ου αιώνα.
Εικόνα
Οι εργάτες κατέληξαν χωρίς βασικά δικαιώματα και κάτω από μια ιδιαίτερη μορφή δουλείας, απέναντι στην πανίσχυρη «Εταιρεία Καυσίμων και Σιδήρου του Κολοράντο» (CF&I). Συγκεκριμένα η εταιρεία είχε στην κατοχή της 62 λατομεία και ορυχεία και προσέφερε καθετοποιημένες υπηρεσίες καθώς αναλάμβανε την εξόρυξη πρώτων υλών, την παραγωγή αλλά και τη διανομή των τελικών προϊόντων. Όταν το 1904 έγινε ιδιοκτήτης ο Τζον Ροκφέλερ (ίσως ο πιο πλούσιος αμερικανός στην ιστορία καθώς το 1880 κατείχε το 90% των αγωγών κι διυλιστηρίων της χώρας) η εταιρία απασχολούσε 10.000 εργαζόμενους, οι οποίοι έμεναν σε εργατικούς οικισμούς, ελεγχόμενους από την εταιρία. Μάλιστα οι εργαζόμενοι δεν πληρωνόντουσαν με χρήματα αλλά με τα λεγόμενα σκριπ, μια μορφή εταιρικού νομίσματος το οποίο χρησιμοποιούσαν για αγορά προϊόντων μόνο στα καταστήματα που έλεγχε η ίδια η Εταιρία. Η βιομηχανική σκλαβιά με σάρκα και οστά.
Με την κληρονομιά του Haymarket και του Homestead, η ριζοσπαστικοποίηση των εργατών και η αντίσταση στις νέες μορφές οργάνωσης της παραγωγής που έφερε η βιομηχανική επανάσταση, έδειξαν τον δρόμο. Οι μετανάστες αναθρακωρύχοι έβαλαν στην άκρη τις εθνοτικές τους διαφορές και ενώθηκαν δημιουργώντας συνδικάτο και διεκδικώντας βασικά δικαιώματα. Η πανίσχυρη εταιρία απάντησε προσλαμβάνοντας οπλισμένους τραμπούκους με σκοπό την καταστολή του εργατικού κινήματος.
Το φθινόπωρο του 1913, το συνδικάτο παρέδωσε επτά αιτήματα στις εταιρίες άνθρακα:
1. Αναγνώριση του συνδικάτου ως εκπροσώπου των ανθρακωρύχων
2. Εφαρμογή οκταώρου – οι ανθρακωρύχοι δούλευαν 12 ώρες
3. Πληρωμή με τον τόνο άνθρακα, υπολογίζοντας 2000 λίβρες στον τόνο (αντί του ισχύοντος 2200 λίβρες στον τόνο)
4. Πληρωμή για «νεκρή εργασία» (τοποθέτηση ραγών τραίνου, υλοτομία, καθάρισμα σκουπιδιών)
5. Διορισμός εκπροσώπου ανθρακωρύχων στο ζύγισμα των φορτίων
6. Ελεύθερη επιλογή καταστημάτων, κατοικιών και γιατρού
7. Εφαρμογή υπάρχουσαν νομοθεσίας του Κολοράντο (όπως κανόνες ασφαλείας στα ορυχεία, απαγόρευση πληρωμής με scrip) και κατάργηση του συστήματος μισθωμένων εταιρικών φρουρών
Οι εταιρίες αρνήθηκαν ομόφωνα να διαπραγματευτούν με τους εκπροσώπους των ανθρακωρύχων και έτσι ξεκίνησε η απεργία στις 23 Σεπτεμβρίου του 1913.
Εκτός από τους φύλακες-τραμπούκους της εταιρίας, οι ανθρακωρύχοι είχαν να αντιμετωπίσουν την εθνοφρουρά που είχε ως βασικό σκοπό την καταστολή των απεργιών.
Δείτε ακόμη:
- Τι πρέπει να γίνει με τα αγάλματα του παρελθόντος που θέλουμε να ξεχάσουμε;
- Μια αναδρομή στην Τέχνη της Κινούμενης Εικόνας από την επίσκεψή μας στο Μουσείο της Νέας Υόρκης
Εικόνα
Στις 20 Απριλίου του 1914 οι φύλακες της εταιρίας έστησαν ένα οπλοπολυβόλο σε έναν λόφο και άρχισαν να ρίχνουν «καυτό μολύβι» στις σκηνές των απεργών. Στη συνέχεια η εθνοφρουρά έβαλε φωτιά στις σκηνές. Τα πρώτα θύματα ήταν 11 παιδιά και 2 γυναίκες που πέθαναν απο ασφυξία έχοντας βρει καταφύγιο σε μια τρύπα κάτω από μια σκηνή. Ακολούθησε η εν ψυχρώ δολοφονία τριών απεργών-συνδικαλιστών, μεταξύ αυτών ενός Έλληνα, του κρητικού Λούη Τίκα.
Εικόνα
Αυτή ήταν και η αφορμή των απεργών για να πάρουν τα όπλα:
«Οργανώστε τους άνδρες της κοινότητάς σας σε ομάδες εθελοντών, για την προστασία των εργατών του Κολοράντο από τις δολοφονίες ανδρών, γυναικών και παιδιών, από ένοπλους δολοφόνους που υπηρετούν τις εταιρίες άνθρακα, με το πρόσχημα της πολιτειακής εθνοφυλακής. Συγκεντρώστε για την άμυνά μας όλα τα διαθέσιμα νόμιμα όπλα και πυρομαχικά. Κρατήστε όλες τις ομάδες σε ετοιμότητα. Η πολιτεία δεν μας παρέχει καμία προστασία και πρέπει να προστατέψουμε μόνοι μας τους εαυτούς μας, τις γυναίκες και τα παιδιά μας από αυτούς τους δολοφονικούς εκτελεστές. Δεν επιδιώκουμε σύγκρούση με την πολιτεία και δεν σκοπεύουμε να παραβούμε κανέναν νόμο. Σκοπεύουμε να εξασκήσουμε το νόμιμο δικαίωμα μας ως πολίτες, να υπερασπιστούμε τα σπίτια μας και τα συνταγματικά μας δικαιώματα»
Ντένβερ, Κολοράντο, 22 Απριλίου 1914
Είκοσι χιλιάδες καραμπίνες Winchester εστάλησαν στο Κολοράντο από φίλους των ανθρακωρύχων για να υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Σε 7 μέρες έτρεψαν σε φυγή τους τραμπούκους της εταιρίας και την εθνοφρουρά. Μάλιστα οι Έλληνες εργάτες πρωτοστάτησαν στην μάχη καθώς ήταν εξασκημένοι στα όπλα και τον ανταρτοπόλεμο, αφού αρκετοί από αυτούς είχαν πάρει μέρος στους βαλκανικούς πολέμους.
Εικόνα
Αλλά αρκετά γράψαμε, τα υπόλοιπα θα τα δείτε και ακούσετε στην οθόνη, όπως εκπληκτικές φωτογραφίες από την εποχή εκείνη και απολαυστικές άγνωστες ιστορίες του πολέμου του άνθρακα στην Αμερική. Καθηγητές ιστορίας, κάτοικοι του Ludlow αλλά και πολλοί άλλοι αφηγητές θα σας μεταφέρουν το κλίμα της εποχής και της μάχης. Η εξαιρετική δουλειά στην έρευνα από τη Φρόσω Τσούκα έχει ως συνέπεια ένα υπέροχο αρχειακό υλικό να συνοδεύει την ταινία. Στο σενάριο και τη σκηνοθεσία πρωταγωνιστεί ο Λεωνίδας Βαρδαρός. Το ντοκιμαντέρ απέσπασε το βραβείο καλύτερης ταινίας καταγραφής μνήμης στο 18ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και το Ειδικό Βραβείο Κριτικής Επιτροπής στη Νέα Υόρκη στο Workers Unite! Film Festival του 2017.
Όπως αναφέρεται στο ντοκιμαντέρ:
«Αποτελεί κοινό τόπο μεταξύ ιστορικών πως την ιστορία τη γράφουν οι νικητές. Έτσι αυτές οι βίαιες σελίδες την αμερικάνικης ιστορίας και ιδιαίτερα της ιστορίας των Ελληνοαμερικανών αποσιωπήθηκαν για 50 χρόνια.»
Χρέος μας η ανάκληση τέτοιων μνημών σαν υπενθύμιση πως τίποτα δεν χαρίζεται σε αυτή τη ζωή!
Δείτε ακόμη
Δείτε το ντοκιμαντέρ:
*Πίσω απο το ντοκιμαντέρ κρύβεται μια ομάδα ελληνοαμερικανών, οι οποίοι δημιούργησαν το 2010 τη μη κερδοσκοπική εταιρία «Αποστόλης Μπερδεμπές» εις μνήμην ενός παλιού τους συντρόφου. Στόχος τους να αναδείξουν τη συμμετοχή των ελληνοαμερικανών στη ριζοσπαστική παράδοση της Αμερικής και τους εργατικούς αγώνες.
**Η πρώτη τους απόπειρα ήταν το 2013 με το ντοκιμαντέρ «Ταξισυνειδησία», που περιγράφει τη συμμετοχή Ελλήνων μεταναστών στο ριζοσπαστικό κίνημα της Αμερικής και καλύπτει αρκετές δεκαετίες, μέχρι το τέλος του 2ου Παγκοσμίου πολέμου.
***Η διαδρομή του «Ludlow, οι 'Ελληνες στους Πολέμους του Άνθρακα» στην Αμερική, ξεκίνησε από την Καλιφόρνια τον Ιούνιο του 2016, στο Los Angeles Greek Film Festival. Το Σεπτέμβριο 2016 έπαιξε στο International Film Series Boulder, Colorado και τον Μάρτιο 2017 έγινε η πρεμιέρα στη Νέα Υόρκη στο φεστιβάλ του ΝΥU, Greek Cinema Today. Ακολούθησαν προβολές στη Βοστώνη τον Απρίλιο στο Maliotis Cultural Center, και στη Νέα Υόρκη στο φεστιβάλ Workers Unite τον Μάϊο και στο Left Forum τον Ιούνιο. Η ταινία προβλήθηκε επίσης σε ένα μίνι αφιέρωμα στην Ελλάδα (7 & 8 Ιουλίου) στο μεγάλο εργατικό φεστιβάλ του San Francisco (στην επέτειο της μεγάλη απεργίας του 1934) μαζί με την ταινία Fascism Inc του Άρη Χατζηστεφάνου. Μπορείτε να βρείτε τη σελίδα του ντοκιμαντέρ στο facebook εδώ.
συντάκτης: Διονύσης Ρόκος
Δείτε ακόμη:
- Τα τσακάλια των φαρμακοβιομηχανιών και οι λύκοι της Wall Street
- Love Canal: Η μεγαλύτερη περιβαλλοντική καταστροφή στην αμερικανική ιστορία
- Μια βόλτα στην ελεύθερη πολιτεία της Κριστιάνια στην Κοπεγχάγη
