Εικόνα
έρευνα/κείμενο: Σοφία Σταυριανοπούλου
φωτογραφίες: George Fiorakis
Το 1850 καινούργιοι δρόμοι διανοίγονται στην πόλη, όπως οι οδοί Κρατίνου, Ευπόλιδος και Απελλού. Ανάμεσα σε αυτές δημιουργείται μια μικρή πλατεία, γύρω από την οποία χτίζονται εντυπωσιακά δημόσια κτήρια, ξενοδοχεία και πολυτελή μέγαρα. Στην διαδρομή του 19ου αιώνα και στα πρώτα χρόνια του επόμενου, τα κτήρια του Δημαρχείου, της Εθνικής Τράπεζας, του Ταχυδρομείου, του Δημοτικού Θεάτρου αλλά και πολυτελείς οικίες με καταστήματα ή εστιατόρια στο ισόγειο, συναγωνίζονται το ένα το άλλο σε μορφολογική ποικιλία και συνθετική δεινότητα και στέκουν επιβλητικά δίπλα σε άλλα, μικρότερα και απλοϊκότερα σπίτια.
Το μεγαλείο αυτό της νεοκλασικής Αθήνας παραμένει ανέγγιχτο μέχρι το 1937. Τη χρονιά εκείνη, το μικρό ισόγειο σπιτάκι στη γωνία των οδών Αθηνάς και Ευπόλιδος, απέναντι ακριβώς από το Δημοτικό Θέατρο, μαζί με το διπλανό του διώροφο επί της Αθηνάς, κατεδαφίζονται για να δώσουν τη θέση τους σε ένα πανύψηλο για την εποχή, κτήριο γραφείων, το πρώτο αλλά και το μοναδικό μοντέρνο κτήριο του μεσοπολέμου σε αυτό το νευραλγικό κομμάτι του Εμπορικού Τριγώνου. Σχεδιάστηκε από τον δραστήριο και ευφάνταστο αρχιτέκτονα Νικόλαο Νικολαΐδη αρχικά ως εξαώροφο αλλά γρήγορα η οικοδομική του άδεια αναθεωρείται 2 φορές, προκειμένου να προστεθούν ισάριθμα δώματα σε εσοχή.
Εικόνα
Εικόνα
Πρόκειται για μια κυβική οικοδομή με απόλυτα αυστηρό ύφος. Για τον Νικολαΐδη, η επαναστατική διάθεση της μοντέρνας αρχιτεκτονικής που επιδιώκει τη ρήξη με την ιστορία και τους κανόνες της, αποκτά στη συγκεκριμένη περιοχή έναν ιδιαίτερο συμβολισμό. Άλλωστε, το τέλος των ιστορικών ρυθμών, στους οποίους ανήκουν τα κτήρια εδώ, έχει προ πολλού επέλθει και έτσι το νέο κτήριο γραφείων είναι πλέον η αποθέωση του μέλλοντος. Δίχως εξώστες και ίχνος διακόσμησης δείχνει απόκοσμα λιτό, αφού η στέρεη δομή του διασπάται μόνο από τα παράθυρα, που σαν οριζόντια ταινία διατρέχουν τις γυμνές επιφάνειες. Αυτά, μπροστά στους δύο κεντρικούς δρόμους είναι μεγάλα, με πολύφυλλα τζάμια και ξύλινα ρολά με προπετάσματα, ενώ στις τυφλές όψεις είναι μικρότερα και με γαλλικού τύπου παντζούρια. Ενδιαφέρων στην απλότητά του, είναι επίσης ο χειρισμός της γωνίας του κτηρίου, με το ανεπαίσθητα ψηλότερο γείσο στη στέψη της και με δύο -ενωμένα με κολώνα- παράθυρα.
Παρόλο που τα χρόνια αυτά η Αθήνα απαριθμεί πολλά και αξιολογότερα μοντέρνα κτήρια-μάλιστα ο Νικολαΐδης έχει στο ενεργητικό του εξαιρετικές πολυκατοικίες-, αυτό στην καρδιά της ιστορικότερης αγοράς της πρωτεύουσας, στην περιοχή με τη μεγαλύτερη ώσμωση των ανθρώπων της πόλης αυτής, θα προκαλούσε, έτσι αλλιώτικο όπως ήταν, την περιέργεια και το θαυμασμό τους.
Εικόνα
Εικόνα
Εικόνα
Εικόνα
//Διαβάστε ακόμη: ΣΤΗΛΗ URBAN ARCH TALES
Βρείτε όλα τα αρχιτεκτονικά κτήρια & αφιερώματα, εδώ.
Λίγο μετά τον πόλεμο, η εταιρεία λαμπτήρων OSRAM τοποθετεί στο δώμα του μια από τις πρώτες διαφημιστικές, πάνω σε κτήρια, πινακίδες, συνδέοντας έτσι για τις επόμενες δεκαετίες, το όνομά της με το κτήριο του Νικολαΐδη. Μολονότι η έδρα της είναι αλλού, η OSRAM δεν το επιλέγει τυχαία: η θέση του στο επίκεντρο της εμπορικής κίνησης, η απεριόριστη θέαση της πινακίδας μέχρι την Ακρόπολη και κυρίως η μορφή και οι λειτουργίες του ίδιου του κτηρίου σηματοδοτούν τη νέα εποχή. Και πριν εκπνεύσει η δεκαετία του ΄50, όταν οι επιγραφές νέον κατακλύζουν το κέντρο της πόλης, η γραμματοσειρά αλλάζει ακολουθώντας τη νέα μόδα και πλαισιώνεται από υπερμεγέθεις λαμπτήρες.
Τα ζωηρά 60s βρίσκουν το κτήριο στην περίοδο της ακμής του. Εκεί στεγάζονται τα γραφεία της οικονομικής εφημερίδας “Εσπερινός Τύπος” του Στ. Φραγκούλη και της “Σάββας Φιλμς” του Σ. Πυλαρινού, μιας μικρής εταιρείας παραγωγής αλλά και αποκλειστικής διανομέα στην Ελλάδα των ταινιών της Paramount. Και μαζί με αυτά στεγάζεται ο παλμός της ίδιας της δεκαετίας, κατά τη διάρκεια της οποίας η οικονομία μεταμορφώνεται και η ελληνική κοινωνία μετασχηματίζεται.
Εικόνα
Μια τέτοια στιγμή της Αθήνας του 1963 αφήνει στην ιστορία ο φωτογραφικός φακός. Ο θρυλικός κινηματογράφος ΣΤΑΡ στην Αγίου Κωνσταντίνου, που εκείνα χρόνια τον εκμεταλλεύεται η “Σάββας Φιλμς”, θα προβάλει την ταινία “55 μέρες στο Πεκίνο”. Η πρόσοψη των γραφείων της εταιρείας καλύπτεται από το γιγαντιαίο πόστερ της ταινίας, φιλοτεχνημένο από τον Νικόλαο Ανδρεάκο, έναν από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες της “Σχολής του ντεκόρ της Αθήνας”. Το Χόλιγουντ καταφθάνει στην πλατεία Δημαρχείου και το κτήριο γίνεται στα χέρια του ζωγράφου μέρος του πολεμικού σκηνικού: από το ένα παράθυρο ξεπροβάλλει προοπτικά ένα κανόνι, το άλλο παράθυρο έχει ενσωματωθεί στην παγόδα, το τρίτο κρύβεται πίσω από το Σινικό Τείχος, ενώ ο Τσάρλτον Ίστον, η Άβα Γκάρντερ και ο Ντέιβιντ Νίβεν στέκονται ετοιμοπόλεμοι και ατρόμητοι. Και σε μια φωτογραφία λοιπόν, χωρά αυτή η ξεχασμένη πλέον δυναμική της κινηματογραφικής αφίσας στις διαστάσεις του χώρου και του χρόνου.
Δείτε ακόμη
Από το τέλος της δεκαετίας του ‘60, η οδός Ευπόλιδος χάνει σχεδόν όλα τα νεοκλασικά της, όπως χάνεται και αυτό επί της Αθηνάς. Το κτήριο του Νικολαΐδη από κυρίαρχο, κυριαρχείται πια από άλλα κτήρια γραφείων, ψηλότερα, αυστηρότερα, σε ένα παράδοξο déjá vu.
Σήμερα, αν και ανακαινισμένο -με παράθυρα αλουμινίου και χωρίς τα σημάδια από τις σφαίρες των Δεκεμβριανών- παραμένει κενό.
Εικόνα
Εικόνα
Εικόνα
ακολουθήστε το inExarchia στο facebook, instagram, twitter, youtube
κείμενο/έρευνα: Σοφία Σταυριανοπούλου
φωτογραφίες: George Fiorakis
*φωτογραφίες ελεύθερες για αναδημοσίευση, αν δεν αφορά εμπορική χρήση, με αναφορά της πηγής
