Εικόνα
συντάκτης/έρευνα: Δήμητρα Τέντα / Msc Περιβαλλοντική πολιτική και διαχείριση
«Η Ελλάδα έχει τεράστιο φυσικό πλούτο». «Ο φυσικός πλούτος της Ελλάδας είναι το ανταγωνιστικό της πλεονέκτημα». «Η Ελλάδα πρέπει να εκμεταλλευτεί το φυσικό της πλούτο». Όταν αναφερόμαστε στον φυσικό πλούτο μιας περιοχής ή μιας χώρας, στην πραγματικότητα αναφερόμαστε στα φυσικά χαρακτηριστικά της περιοχής, του εδάφους, του υπεδάφους κτλ. Τα δάση, τα ποτάμια, τα ορυκτά, οι ακτές, οι βιότοποι, η χλωρίδα, η πανίδα, όλα όσα δεν έχει κατασκευάσει ο άνθρωπος δηλαδή. Αλλά όταν μιλάμε για φυσικό πλούτο, εννοούμε κυρίως την αξία που προσδίδουμε σε αυτά τα φυσικά χαρακτηριστικά. Και δεν διστάζουμε να παραδεχτούμε ότι τα φυσικά χαρακτηριστικά κάθε περιοχής αποτελούν αγαθά χρήσιμα και εκμεταλλεύσιμα προς αύξηση των εσόδων της οικονομίας. Ο άνθρωπος πάντα χρησιμοποιούσε όσα του πρόσφερε η φύση, αρχικά για να επιβιώσει και ύστερα για να εκπληρώσει τις όλο και περισσότερες ανάγκες του. Πολύ πρόσφατα η ανθρωπότητα κατάλαβε ότι κάποτε η φύση θα σταματήσει να εκπληρώνει τις ανάγκες της εάν συνεχίσει να την επηρεάζει με τον τρόπο που την επηρεάζει τους τελευταίους αιώνες. Στην Ελλάδα μάλλον δεν το έχουμε καταλάβει ακόμα.
Το περιβαλλοντικό νομοσχέδιο του εκσυγχρονισμού
Το νέο περιβαλλοντικό νομοσχέδιο έχει κατακριθεί από πολλούς, και δικαίως. Από τις αρχές Μαΐου, η περιβαλλοντική νομοθεσία της χώρας «εκσυγχρονίστηκε» ακολουθώντας ένα μοντέλο εκμετάλλευσης του φυσικού πλούτου της χώρας το οποίο δεν είναι βιώσιμο, δεν είναι διαγενεακό και δεν βασίζεται στις αρχές της διατήρησης του φυσικού περιβάλλοντος. Το νομοσχέδιο «Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας, ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία των Οδηγιών 2018/844 και 2019/692» επί τις ουσίας στοχεύει σε επενδύσεις που υπονομεύουν τον ίδιο τους τον περιβαλλοντικό χαρακτήρα. Έτσι, πλέον, μπορούμε να έχουμε προστατευόμενες περιοχές να υποδέχονται πετρελαϊκές εταιρείες για έρευνα και εξόρυξη υδρογονανθράκων, γρήγορη αδειοδότηση έργων ΑΠΕ για άμεση εξάπλωσή τους, αποδυναμωμένους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΦΔΠΠ), Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων χωρίς πραγματικό έλεγχο και άλλα. Έργα με στόχο την ανάπτυξη, την αλόγιστη ανάπτυξη καθώς φαίνεται, χωρίς να δίνεται η πρέπουσα σημασία στις επιπτώσεις αυτών στο περιβάλλον και τον άνθρωπο.
Όσον αφορά τις εξορύξεις υδρογονανθράκων το νέο νομοσχέδιο τις νομιμοποιεί ακόμα και σε περιοχές Natura 2000. Οι περιοχές Natura είναι πιο ευαίσθητες στις ανθρωπογενείς παρεμβάσεις αφού περιλαμβάνουν είδη φυτών και ζώων που χρειάζονται προστασία. Με το άρθρο 44, εισάγονται στη λίστα με τις Γενικές Κατηγορίες Χρήσεων 4 ζώνες διαβάθμισης της προστασίας αυτής: Ζώνη απόλυτης προστασίας της φύσης, Ζώνη προστασίας της φύσης, Ζώνη διαχείρισης οικοτόπων και ειδών, Ζώνη βιώσιμης διαχείρισης φυσικών πόρων. (Οι Γενικές κατηγορίες χρήσεων μέχρι τώρα ήταν κατηγορίες όπως Γενική κατοικία, Κοινωφελείς λειτουργίες, Ελεύθεροι χώροι – Αστικό Πράσινο, Χονδρεμπόριο, Παραγωγικές δραστηριότητες χαμηλής και μέσης όχλησης κ.α.) Προστίθεται, επίσης, (άρθρο 44 παρ. 2β) η αναζήτηση, έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στην ειδική κατηγορία Εξορυκτικές δραστηριότητες (ειδική κατηγορία χρήσεων 25). Στο ίδιο άρθρο (παρ. 18), αναφέρεται ότι στις περιοχές που καθορίζονται ως «Ζώνη διατήρησης οικοτόπων και ειδών» επιτρέπονται μεταξύ άλλων οι Εξορυκτικές δραστηριότητες (Ορυχεία – Λατομεία – Μεταλλεία, Αμμοληψία, Ζώνες αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων). Συμπέρασμα: μπορούμε να έχουμε εξορυκτικές δραστηριότητες σε περιοχές Natura. Παράλληλα, αφαιρείται από την τοπική αυτοδιοίκηση το δικαίωμα να έχει λόγο για τις έρευνες για υδρογονάνθρακες σε περιοχές που της ανήκουν (άρθρο 110).
Οι εξορύξεις υδρογονανθράκων στην Ελλάδα
Η Ελλάδα από το 2000 και μετά διανύει την λεγόμενη τρίτη περίοδο της αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων. Από τη μέρα που γιορτάσαμε το μιλένιουμ έχουν πραγματοποιηθεί πολλές έρευνες και λίγες ανακαλύψεις υδρογονανθράκων, με μοναδική παραγωγή αυτή της θαλάσσιας μονάδας του Πρίνου στον κόλπο της Καβάλας, η οποία οδεύει προς κλείσιμο καθώς φαίνεται. Το 2011 το τότε ΥΠΕΚΑ δημοσιεύει πρόσκληση για έρευνα απόκτησης δεδομένων στο Ιόνιο και τη νότια Κρήτη (για την οποία πραγματοποιήθηκαν το 2012 από τη Νορβηγική εταιρεία Petroleum Geo Services (PGS) θαλάσσιες σεισμικές έρευνες οι οποίες κάλυψαν 12.500 χλμ.). Παράλληλα, παραχωρεί για έρευνα και εκμετάλλευση τις περιοχές του Πατραϊκού κόλπου, των Ιωαννίνων και του Δυτικού Κατάκολου.
Το 2014 προκηρύσσει διεθνή διαγωνισμό για παραχώρηση είκοσι (20) θαλάσσιων οικοπέδων σε Ιόνιο και νότια Κρήτη, με τον οποίο παραχωρούνται η Περιοχή 2 (Δυτικά της Κέρκυρας) και η Περιοχή 10 (Κυπαρισσιακός Κόλπος). Το 2015 παραχωρούνται τρεις χερσαίες περιοχές στη Δυτική Ελλάδα, οι περιοχές της Άρτας–Πρέβεζας, της Βορειοδυτικής Πελοποννήσου και της Αιτωλοακαρνανίας. Το 2017 προκηρύσσονται από την ΕΔΕΥ (Ελληνική Διαχειριστική Εταιρία Υδρογονανθράκων ΑΕ) ακόμα δύο διεθνείς διαγωνισμοί για την παραχώρηση του Ιονίου και της νότιας και νοτιοδυτικής Κρήτης, με τους οποίους υπογράφονται συμβάσεις με την ισπανική Repsol και τα Ελληνικά Πετρέλαια (ΕΛΠΕ) για το Ιόνιο και με τις Exxon–Mobil, Total και ΕΛΠΕ για τις περιοχές της Κρήτης. Μειονεκτήματα των περιοχών Ιονίου και Κρήτης: Οι περιοχές αυτές θεωρούνται από την ίδια την ΕΔΕΥ ως αρκετά δύσκολες λόγω του μεγάλου βάθους (συγκρινόμενες με τις θαλάσσιες περιοχές της Κροατίας και του Μαυροβουνίου) και της «ενεργούς υποθαλάσσιας μορφολογίας – τεκτονικής» τους. Είναι δηλαδή σεισμογενείς περιοχές (με ιστορικό σεισμών άνω των 4 βαθμών ρίχτερ) που περιλαμβάνουν το βαθύτερο σημείο της Μεσογείου (Φρέαρ των Οινουσσών). Χαρακτηρίζονται, ακόμη, ως ανεξερεύνητες (περιοχές frontier όπως λέγονται) καθώς δεν υπάρχει για αυτές επί μακρόν έρευνα ή αποδεδειγμένη ύπαρξη παραγωγικών πεδίων εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων. Και ας μην ξεχνάμε ότι οι εργασίες εξόρυξης και παραγωγής εγκυμονούν κινδύνους οι οποίοι μπορεί να οδηγήσουν σε πυρκαγιά, έκρηξη, ανεξέλεγκτη έκλυση υδρογονανθράκων, δημιουργία νέφους από τοξικά αέρια και απώλεια της ευστάθειας της θαλάσσιας εγκατάστασης.
Αριστερά: Θαλάσσιες & Χερσαίες εκτάσεις που προορίζονται για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογοανθράκων (πηγή savegreekseas.com) / Δεξιά το "Φρέαρ των Οινουσσών", το βαθύτερο σημείο της Μεσογείου
Παρατηρώντας τους χάρτες με τα θαλάσσια οικόπεδα προς παραχώρηση βλέπουμε ότι όλη η θάλασσα του Ιονίου και της δυτικής και νότιας Κρήτης είναι μοιρασμένη και παραχωρημένη ανάμεσα στις πετρελαϊκές εταιρείες. Η Ελληνική Τάφρος είναι η θαλάσσια περιοχή που εκτείνεται από τα ανατολικά της Κέρκυρας, διασχίζει τα νερά δυτικά των νησιών του Ιονίου και όλης της δυτικής και νότιας Κρήτης και φτάνει έως τα νότια νερά της Ρόδου. Εκεί βρίσκονται όλα τα θαλάσσια οικόπεδα που δίνονται προς έρευνα και εκμετάλλευση για υδρογονάνθρακες. Χαρακτηρίζεται από μεγάλα βάθη που φτάνουν έως και πάνω από 5.000m και φτάνει σε μέγεθος τα 56.568km2. Η Ελληνική Τάφρος συγκαταλέγεται ανάμεσα στις Οικολογικά ή Βιολογικά Σημαντικές Θαλάσσιες Περιοχές (EBSA) που έχουν προσδιοριστεί στα πλαίσια της Σύμβασης για τη Βιολογική Ποικιλότητα (CBD). Είναι, επίσης, η μόνη περιοχή στη Μεσόγειο που έχει προταθεί ως «Περιοχή Ειδικής Σημασίας» για την δημιουργία Θαλάσσιας Προστατευόμενης Περιοχής για τους φυσητήρες από τη διεθνή Συμφωνία ACCOBAMS. Τέλος, η Ελληνική Τάφρος και το αρχιπέλαγος του Ιονίου (η θάλασσα που περικλείει τα Ιόνια νησιά) έχουν καταχωρηθεί ως Σημαντικές Περιοχές για τα Θαλάσσια Θηλαστικά (Important Marine Mammal Areas, IMMAs). Όλες αυτές οι διακρίσεις δεν είναι τυχαίες.
Εικόνα
Αρχιπέλαγος Ιονίου IMMA
Εικόνα
Ελληνική Τάφρος (Hellenic trench) ΙΜΜΑ / πηγή marinemammalhabitat
Γιατί είναι σημαντικές οι «Σημαντικές Περιοχές για τα θαλάσσια Θηλαστικά»;
Τα κριτήρια για τη θέσπιση μιας περιοχής ως σημαντικής για την προστασία των θαλάσσιων θηλαστικών (IMMA) είναι η ευαλωτότητα των ειδών ή των πληθυσμών τους, η κατανομή ή αφθονία των πληθυσμών στην περιοχή, οι δραστηριότητες του κύκλου ζωής των θηλαστικών (αναπαραγωγή, τροφή, μετανάστευση) και τα ιδιαίτερα γνωρίσματα της περιοχής.
Στην Ελληνική Τάφρο και στο αρχιπέλαγος του Ιονίου κατοικούν οι φυσητήρες, οι ζιφιοί, οι πτεροφάλαινες, τα σταχτοδέλφινα, τα ζωνοδέλφινα, τα ρινοδέλφινα και τα κοινά δελφίνια, η μεσογειακή φώκια Monachus monachus και θαλάσσιες χελώνες μεταξύ των οποίων και η Caretta caretta. Οι φυσητήρες μάλιστα αναπαράγονται και φροντίζουν τα μικρά τους στα νερά αυτά. Η επιβίωση των ευάλωτων πληθυσμών των θαλάσσιων θηλαστικών απειλείται από τα παράνομα δίχτυα, την παράνομη αλιεία με δυναμίτη, τα χτυπήματα από πλοία, τις στρατιωτικές επιχειρήσεις και τώρα πλέον και από τις σεισμικές έρευνες για την αναζήτηση υδρογονανθράκων.
Οι πιέσεις που δέχονται τα θαλάσσια οικοσυστήματα της Ελλάδας είναι γνωστές ανάμεσα όχι μόνο στην επιστημονική κοινότητα αλλά και στην πολιτική. Η Εθνική Στρατηγική & Σχέδιο Δράσης για τη Βιοποικιλότητα του 2014 αναγνωρίζει ότι «Στην Ελλάδα, οι παράκτιες, αλλά και οι θαλάσσιες περιοχές, αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα εξαιτίας της υψηλής συγκέντρωσης ανθρώπινης δραστηριότητας, της ανάπτυξης ασύμβατων χρήσεων γης, της έλλειψης πολιτικής βούλησης και ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδιασμού για την προστασία και κατάλληλη διαχείριση των περιοχών αυτών, της ανεπάρκειας των ελεγκτικών μηχανισμών και του προβληματικού συντονισμού των αρμόδιων αρχών». Για τα θαλάσσια θηλαστικά ειδικά η εθνική στρατηγική για τη βιοποικιλότητα αναφέρει ότι «Οι κυριότερες άμεσες πιέσεις για τα θαλάσσια θηλαστικά είναι: η αστική, βιομηχανική και γεωργική ρύπανση, η ηθελημένη θανάτωση, οι συγκρούσεις και ατυχήματα με σκάφη, η όχληση, η ηχορύπανση, η κατάποση στερεών απορριμμάτων, η μόλυνση από ξενοβιοτικές ενώσεις και η συσσώρευση στους ιστούς, η πετρελαϊκή ρύπανση, η αλλαγή του οικοσυστήματος και η υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων (ιδιαίτερα στην περίπτωση της μεσογειακής φώκιας), εξαιτίας της παράκτιας ανάπτυξης και άλλων άμεσων ή έμμεσων αλλαγών και ενδεχομένως της κλιματικής αλλαγής».
Τα θαλάσσια θηλαστικά δέχονται ήδη πιέσεις λόγω της ηχητικής ρύπανσης που προέρχεται από ναυτικές ασκήσεις με χρήση στρατιωτικών σόναρ, οι οποίες έχουν συνδεθεί με μαζικούς εκβρασμούς ζιφιών. Οι απειλές που θα δεχτούν τα θαλάσσια θηλαστικά από τις εργασίες έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων, σύμφωνα με τη γνώμη της Επιτροπής Φύση 2000, είναι η προσωρινή ή μόνιμη απώλεια ακοής, η κάλυψη και διαταραχή των ήχων των ίδιων των θηλαστικών, η αύξηση επιπέδων στρες και η εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος των θηλαστικών, οι διαταραχές στη συμπεριφορά (όπως ο προσανατολισμός), και η παρενόχληση και αύξηση του κινδύνου τραυματισμού ή θανάτου από συγκρούσεις με σκάφη. Οι οικολογικές επιπτώσεις ενός ατυχήματος που θα οδηγούσε σε πετρελαιοκηλίδα είναι τεράστιες όπως έχει δείξει η παγκόσμια εμπειρία. Πέρα από την εμφανώς αρνητική γνώμη της επιτροπής Φύση 2000, ξεκάθαρα ενάντια στις συμβάσεις εξορύξεων υδρογονανθράκων είναι και όλες οι τοπικές κοινότητες που βλέπουν ότι θα επηρεαστούν ανεπανόρθωτα από τις λιμενικές και άλλες εγκαταστάσεις για εξόρυξη και μεταφορά, την υποβάθμιση των μέχρι τώρα δραστηριοτήτων τους (τουρισμός, γεωργία, αλιεία, κτηνοτροφία) και τους κινδύνους για την υγεία και την ποιότητα ζωής τους.
Η βιώσιμη ανάπτυξη
Η αειφορία εξ ορισμού επικεντρώνεται στις επόμενες γενιές και στην υποχρέωση των ανθρώπων του σήμερα να κληροδοτήσουν στους ανθρώπους του αύριο ένα πλανήτη βιώσιμο και ικανό να τους συντηρήσει. Η βιωσιμότητα του πλανήτη μας είναι μάλλον αβέβαιη και η βιώσιμη ανάπτυξη – που τις τελευταίες δεκαετίες έχει αποτελέσει πανάκεια για όσους λαμβάνουν αποφάσεις – δεν έχει αποδειχθεί και τόσο αειφόρος. Δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι σκεφτόμαστε τις μελλοντικές γενιές στις αποφάσεις που λαμβάνουμε σήμερα, εάν αυτές στηρίζονται σε ξεπερασμένες πρακτικές του παρελθόντος. Δεν είναι δυνατόν να νομοθετούνται αλλαγές που βρίσκουν τόση μεγάλη λαϊκή αντίδραση χωρίς ούτε καν την ύπαρξη ολοκληρωμένης δημόσιας διαβούλευσης. Οι αντιδράσεις εγχώριες και διεθνείς είναι πολλές, τα τοπικά κινήματα είναι ενεργά εναντίον των εξορύξεων υδρογονανθράκων και οι παγκόσμιες προσπάθειες για εξεύρεση ενεργειακών πόρων ήδη στρέφονται μακριά από τα ορυκτά.
Οι εξορύξεις υδρογονανθράκων και οι έρευνες που τις συνοδεύουν συνιστούν μεγάλη περιβαλλοντική επιβάρυνση η οποία φυσικά δεν εξαλείφεται ακόμη και εάν γίνουν εκτός των περιοχών Natura. Σε μια εποχή που χώρες όπως η Γαλλία, η Κροατία, η Ισπανία και η Ιταλία αναστέλλουν και σταματούν τις εξορύξεις στη Μεσόγειο για τους προφανείς λόγους (περιβαλλοντική υποβάθμιση, κλιματική αλλαγή, υποβάθμιση του τουριστικού προϊόντος) στην Ελλάδα ξεκινάμε ένα πολυετές πλάνο ερευνητικών δράσεων για ανακάλυψη πιθανών κοιτασμάτων σε περιοχές που από χρόνια θα έπρεπε να έχουμε κηρύξει προστατευόμενες.
Οι εξορύξεις υδρογονανθράκων θαλάσσιες και χερσαίες είναι μια βίαιη μέθοδος απόκτησης ενεργειακών πόρων επιζήμια προς τον άνθρωπο και τη φύση που όχι μόνο δεν έχει μέλλον λόγω μειωμένων αποθεμάτων, αλλά δεν έχει μέλλον λόγω της αρνητικής επίδρασης της χρήσης ορυκτών καυσίμων στην κλιματική αλλαγή. Η στροφή προς άλλες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έχει ήδη γίνει, και μπορεί να γίνει και στην χώρα μας με σεβασμό προς τη φύση και τον άνθρωπο. Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δεν είναι μόνο τα αιολικά πάρκα, είναι τα φωτοβολταϊκά (που μπορούν να ενταχθούν στο ενεργειακό ισοζύγιο μπαίνοντας σε κάθε οροφή κτιρίου με μηδενικές επιπτώσεις), η γεωθερμία (που μπορεί να δώσει τεράστιες ποσότητες ενέργειας και συναντάται σε πολλά σημεία της Ελλάδας), η υδροηλεκτρική ενέργεια, η βιομάζα κ.α. Η επιλογή της καταλληλότερης μορφής ανανεώσιμης ενέργειας για κάθε περιοχή μπορεί και πρέπει να γίνει με όρους σεβασμού προς τη φύση και προς τους ανθρώπους της.
Εικόνα
οι 20 θαλάσσιες περιοχές του διαγωνισμού του 2014-2015 (πηγή: greekhydrocarbons.gr)
ινφο:
Τοπικές πρωτοβουλίες ενάντια στις εξορύξεις υδρογονανθράκων: Ανοιχτή Συνέλευση ΚΕΦΑΛΟΝΙΑΣ – ΙΘΑΚΗΣ ενάντια στις εξορύξεις Υδρογονανθράκων, Δίκτυο Πολιτών Ενάντια στην Εκμετάλλευση Υδρογονανθράκων SOS EPIRUS, Εθελοντική ομάδα ΠΑΞΩΝ, ΖΑΚΥΝΘΙΝΗ Πρωτοβουλία για ένα Ιόνιο ελεύθερο Υδρογονανθράκων, ΚΕΡΚΥΡΑ χωρίς ορυκτά καύσιμα, Fossil Free Corfu, Οικολογική Κίνηση ΠΑΤΡΑΣ, Οικολογική ομάδα ΖΑΚΥΝΘΟΥ, Οικολογική Παρέμβαση ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ, Οικολογική Πρωτοβουλία ΧΑΝΙΩΝ, Πρωτοβουλία ΗΛΕΙΑΣ ενάντια στις εξορύξεις υδρογονανθράκων, Πρωτοβουλία NO OIL ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ, Πρωτοβουλία ΠΑΤΡΑΣ κατά των εξορύξεων υδρογονανθράκων, Πρωτοβουλία Πολιτών ΠΑΡΓΑΣ ενάντια στις εξορύξεις υδρογονανθράκων, Πρωτοβουλία Πολιτών ΠΡΕΒΕΖΑΣ ενάντια στις εξορύξεις υδρογονανθράκων, Πρωτοβουλία πολιτών Σώστε την ΗΠΕΙΡΟ, Πρωτοβουλία Πολιτών ΛΕΥΚΑΔΑΣ ενάντια στις εξορύξεις, Πρωτοβουλία Τριφυλίας SOS ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑΚΟΣ.
Η Ειδική Ομάδα για τις Σημαντικές Περιοχές για τα Θαλάσσια Θηλαστικά (Marine Mammal Protected Areas Task Force - MMPATF) δημιουργήθηκε το 2013 από τη Διεθνή Επιτροπή για τις Σημαντικές Περιοχές για τα Θαλάσσια Θηλαστικά (ICMMPA) και τη Διεθνή Ένωση Προστασίας της Φύσης (IUCN) με σκοπό να δημιουργήσει μηχανισμούς συνεργασίας, επικοινωνίας και εργαλείων για τον καθορισμό, την επίβλεψη και διαχείριση των Προστατευόμενων Περιοχών για τα Θαλάσσια Θηλαστικά (MMPAs) με σκοπό την προστασία των θαλάσσιων θηλαστικών. Για τον σκοπό αυτό έχουν μέχρι σήμερα θεσπιστεί 114 IMMAs, από τις οποίες οι 26 είναι στη Μεσόγειο, με επιπλέον 22 υποψήφιες IMMAs και άλλες 110 Περιοχές Ενδιαφέροντος. Στις ελληνικές θάλασσες έχουμε 6 διαφορετικές περιοχές που έχουν θεσπιστεί ως Σημαντικές Περιοχές για τα Θαλάσσια Θηλαστικά (IMMAs), το Κεντρικό Αιγαίο, η θαλάσσια περιοχή της Χίου έως την τουρκική ακτή, ο Κορινθιακός Κόλπος, ο Αμβρακικός Κόλπος, το αρχιπέλαγος του Ιονίου και η Ελληνική Τάφρος.
Η Διεθνής Συμφωνία για τη Διατήρηση των Κητωδών της Μαύρης Θάλασσας, της Μεσογείου και της Συγκείμενης Ζώνης του Ατλαντικού (ACCOBAMS) υπεγράφη το 1996 και τέθηκε σε ισχύ το 2001.
Η Κόκκινη Λίστα Απειλούμενων Ειδών (Red List of Threatened Species) της Διεθνούς Ένωσης Προστασίας της Φύσης (International Union for Conservation of Nature - IUCN) καθιερώθηκε το 1964, και αποτελεί την πιο ολοκληρωμένη πηγή πληροφοριών για την κατάσταση κινδύνου εξαφάνισης των ειδών φυτών και ζώων παγκόσμια. Υπάρχουν περισσότερα από 116.000 είδη στην Κόκκινη Λίστα της IUCN, με περισσότερα από 31.000 είδη να απειλούνται με εξαφάνιση, συμπεριλαμβανομένων 41% αμφιβίων, 34% κωνοφόρων, 33% κοραλλιογενών υφάλων, 25% θηλαστικών και 14% πτηνών. Ο μεσογειακός πληθυσμός του φυσητήρα (Physeter macrocephalus), το κοινό δελφίνι και η χελώνα καρέτα συγκαταλέγονται ανάμεσα στα «Κινδυνεύοντα» είδη (Endangered, EN – μεγάλος κίνδυνος εξαφάνισης στη φύση, Κόκκινη λίστα IUCN). Η μεσογειακή φώκια συγκαταλέγεται στα «Κρισίμως Κινδυνεύοντα» (Critically Endangered, CR – Πολύ μεγάλος κίνδυνος εξαφάνισης στη φύση), ενώ το ρινοδέλφινο και το ζωνοδέλφινο στα «Εύτρωτα» είδη (Vulnerable, VU – Μεγάλη πιθανότητα κινδύνου).
Δείτε ακόμη
Το Δίκτυο Natura 2000 (Φύση 2000) ιδρύθηκε το 1992 και είναι ένα πανευρωπαϊκό δίκτυο προστασίας των ειδών και των ενδιαιτημάτων τους. Αφορά την προστασία και διατήρηση της φύσης και σε αυτό περιλαμβάνονται ειδικές ζώνης προστασίας και διατήρησης ειδών χλωρίδας και πανίδας που κινδυνεύουν, στις προστατευόμενες περιοχές ανήκουν κοινοτικά δάση, αισθητικά δάση, θαλάσσια πάρκα, εθνικοί δρυμοί κ.α. Στο δίκτυο εντάσσονται δύο τύποι περιοχών: οι Τόποι Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ) (Sites of Community Importance – SCI) και οι Ζώνες Ειδικής Προστασίας για την Ορνιθοπανίδα (Special Protection Areas - SPA). Η Ελλάδα έχει χαρακτηρίσει σήμερα 202 Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) και 241 Τόπους Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ), ενώ 24 περιοχές είναι ταυτόχρονα ΤΚΣ και ΖΕΠ.
Η Σύμβαση για τη Βιολογική Ποικιλότητα (Convention on Biological Diversity CBD) υιοθετήθηκε στη Συνδιάσκεψη του Ρίο ντε Τζανέιρο τον Ιούνιο του 1992, επικυρώθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση το Δεκέμβρη του 1993, ενώ η Ελλάδα την επικύρωσε το 1994. Οι Οικολογικά ή Βιολογικά Σημαντικές Θαλάσσιες Περιοχές (Ecologically or Biologically Significant Marine Areas – EBSA) είναι θαλάσσιες περιοχές που εξυπηρετούν σημαντικούς σκοπούς για την υγιή λειτουργία των θαλασσών και των σημαντικών υπηρεσιών που μας παρέχουν.
Η Επιτροπή «Φύση 2000» αποτελεί το κεντρικό επιστημονικό γνωμοδοτικό όργανο του Κράτους για το συντονισμό, την παρακολούθηση και αξιολόγηση των πολιτικών και μέτρων προστασίας της ελληνικής βιοποικιλότητας. Η απρόσκοπτη λειτουργία της αποτελεί ευθύνη και υποχρέωση του εκάστοτε Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ν. 3937/2011, άρθρο 19). Για την εκπλήρωση του έργου της Επιτροπής την τεχνική και διοικητική υποστήριξη της λειτουργίας της αναλαμβάνει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ν. 4519/2018, άρθρο 10).
πηγές:
Αίτημα: Άμεση Απόσυρση του Αντι-Περιβαλλοντικού Νομοσχεδίου με τίτλο «Εκσυγχρονισμός Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας»
Γνώμη της Επιτροπής Φύση 2000 επί της έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων (26/11/2019)
Διεπιστημονική δημοσίευση της ΕΔΕΥ: Υδρογονάνθρακες στην Ελλάδα (17/02/2020), ΕΔΕΥ
Hellenic Trench Important Marine Mammal Area – IMMA
Ionian Archipelago Important Marine Mammal Area – IMMA
Ecologically or Biologically Significant Areas (EBSAs) Hellenic Trench, CBD (16/8/2016)Hellenic Trench, CBD (16/8/2016)
Συντάκτης: Δήμητρα Τέντα
Ακολουθήστε το inExarchia στο facebook, instagram, twitter, youtube
