Εικόνα
Αλήθεια ποια είναι η Νεάπολη; Είναι η “Νεάπολη Εξαρχείων”; Ξεκινάει από την Ακαδημίας και φτάνει στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας έως τους πρόποδες του Λυκαβηττού και του Λόφου του Στρέφη; Ή μήπως είναι τα “Άνω Εξάρχεια”; Όπως πολλοί την ξέρουμε και την αντιλαμβανόμαστε. Γεωγραφικά η “Νέα Πόλη”, η συνέχεια δηλαδή της Αθήνας, όπως ονομάστηκε το κομμάτι αυτό της πόλης, για να ξεχωρίζει από την παλιά -αυτή που τώρα “ελεύθερα” θεωρούμε ιστορικό κέντρο- κατά τις πρώτες δεκαετίες της οικοδόμησής της, έπιανε τον χώρο ανάμεσα στους δύο αθηναϊκούς λόφους. Και ναι, μπορεί η αστική γεωγραφία να τη θέλει να ξεκινά από την Ακαδημίας και να εκτείνεται έως τα Παναθήναια αλλά νοερά και πρακτικά η Νεάπολη, ας το παραδεχτούμε, σήμερα ανήκει ψυχή και σώμα στην ευρύτερη γειτονιά των Εξαρχείων.
> Ήξερες ότι; Η Νεάπολη υπήρξε, σύμφωνα με το βιβλίο “Η ωραία Νεάπολις και τα παρεξηγημένα Εξάρχεια” του Γιάννη Καιροφύλα, η γειτονιά των κανταδόρων! Ο πιο διάμησος από αυτούς ήταν ο Νικ Μοσχονάς, που διέπρεψε σαν λυρικός καλλιτέχνης στη Νεα Υόρκη.
Η ευρύτερη πόλη των Αθηνών και οι γειτονιές της κρύβουν ιστορίες από τη μετακίνηση των ανθρώπων. Η Νεάπολη χτίστηκε κατά τον δέκατο ένατο αιώνα από χτίστες που αναζητούσαν μια καλύτερη ζωή στην πόλη, όπως για παράδειγμα τα βόρεια κατοικήθηκαν από νησιώτες μαρμαράδες ή τα νότια από Σμυρνιούς πρόσφυγες, όλη η πόλη είναι μια ζωντανή καταγραφή διαφορετικών εποχών. Στα Εξάρχεια και τη Νεάπολη η ιστορικότητα και ο πολιτισμός τους συναντιέται στα κτίρια που μένουν ακόμα όρθια, μάρτυρες μιας άλλης εποχής, και των γειτονιών που αλλάζουν σε αέναο κύκλο την ανθρωπογεωγραφία και την υπόστασή τους. Όμως κάτι μένει από τα παλιά και αυτό είναι η ενέργεια των ανθρώπων που πέρασαν από εδώ και οι αφηγήσεις, παλιές και πρόσφατες που περνάνε στην προφορική παράδοση της πόλης. Από τα παραδοσιακά και φιλολογικά καφενεία, που συναντήθηκαν οι ποιητές, έως τα τωρινά στέκια οι γείτονες και οι κάτοικοι γνωρίζονται και ανταμώνουν σε σημεία που, τελικά, θυμίζουν κάτι από παλαιότερες εποχές και φτιάχνουν τη νέα ιστορία της γειτονιάς που θα καταγράψουν οι αρθρογράφοι του τώρα και του μέλλοντος.
Συναντάμε με τον Αργύρη, του δημιουργικού γραφείου και καταστήματος Redy, στην ‘κάτω’ Νεάπολη και μας μιλάει για την περιοχή που αυτός, η Ντόνα και η Ελευθερία επέλεξαν να μείνουν και να στήσουν τη δουλειά τους. Τα παιδιά κατάγονται από το Ηράκλειο Κρήτης, αλλά η Νεάπολη -και τα Εξάρχεια- υπήρξαν η σύνδεσή τους με το αθηναϊκό κέντρο. “Ένα δημιουργικό γραφείο και κατ’ επέκταση το shop, συχνά χρειάζονται φωτογραφήσεις, βίντεο και ωραία location για όλα αυτά. Η Νεάπολη για εμάς είναι σαν ένα ζωντανό σκηνικό! Απλώς βγαίνουμε έξω και φωτογραφίζουμε. Εκτός από τον αρχιτεκτονικό χαρακτήρα της περιοχής, μας αρέσουν τα γκραφίτι, τα πεζοδρόμια και τα στέκια της. Συγχρόνως αν θέλουμε πράσινο πάμε στον Λόφο του Στρέφη. Για παράδειγμα, έχουμε φωτογραφήσει σε διαφορετικές εισόδους και πόρτες κτιρίων της περιοχής οι όποιες παραμένουν ίδιες από διαφορετικές στιγμές του παρελθόντος μαρτυρώντας τεχνικές και τάσεις. Δε θα μπορούσαμε να κάνουμε το ίδιο για παράδειγμα στο Ηράκλειο, όχι μόνο γιατί το σκηνικό εδώ είναι μοναδικό αλλά και για τη δημιουργική ελευθερία και τη φιλικότητα των γειτόνων και των ανθρώπων της περιοχής”.
Εικόνα
Εικόνα
> “Κυριακάτικό Ξύπνημα”: στο αγαπημένο ανάγνωσμα “Εξαρχειών αλφαβητάριο” ο Γιάννης Φούντας αναφέρει μεταξύ άλλων λημμάτων σχετικά με την Νεάπολη ότι το εβδομήνα χρόνια πριν, το 1953, συναντήθηκαν για πρώτη φορά στο κινηματογραφικό πανί ο Δημήτρης Χορν και η Έλλή Λαμπέτη για την ταινιά “Κυριακάτικό ξύπνημα” του Μιχάλη Κακογιάννη. Στις λεπτομέρειες που μας αρέσουν ειναι ότι ο έρωτας των δύο πρωταγωνιστών ξετυλίγεται στην Νεάπολη και τα Εξάρχεια, μιας και η πρωταγωνίστρια έμενε στην οδό Βατάτζη (λίγο πιο κάτω από το Jimmys Hall) και ο πρωταγωνιστής επί της Τσαμαδού. Ο λόφος του Στρέφη ακόμα και σήμερα διαχρονικά αποτελεί ιδανικό πεδίο για αστικά ροματζα.
Περιδιαβαίνουμε την Ιπποκράτους, μία από τις φλέβες που ενώνουν τις συγκοινωνούντες γειτονιές των Εξαρχείων και της Νεάπολης, και ανεβαίνουμε ψηλά στο ύψος της Βατάτζη για να επιστρέψουμε στο Jimmy’s Hall, ένα πολύ σημαντικό στέκι που υπήρξε η απαρχή για αυτό που συνέβη τα τελευταία χρόνια στη Νεάπολη. Στη Νεάπολη όπου όλο και περισσότεροι ιδιαίτεροι άνθρωποι διαλέγουν για να στεγάσουν τα όνειρα, τη δουλειά, τις φιλοδοξίες τους και γίνονται ή παραμένουν μέλη μιας κοινωνικής φούσκας με αέρα Λυκαβηττού και κουλτούρας εξαρχειώτικης. Πιάνουμε συζήτηση με τον Δημήτρη, τον άνθρωπο για τον οποίο τα στέκια αποτελούν “βαλβίδες αποσυμπίεσης” και συζητάμε για το πως το καφέ - μπαρ “του Τζίμη” κατάφερε μέσα από τον κοινωνικό ρόλο που έπαιξε στη γειτονιά της Νεάπολης όταν άνοιξε το 2015, να αποτελέσει έναν από τους σπόρους για να μαζευτούν σε αυτό το κομμάτι αθηναϊκής γης σημεία πολύ δημιουργικά και ανθρώπινα. “Όταν ξεκίνησα το Jimmys το 2015, στη γειτονιά υπήρχε το Κονσερβοκούτι, το Raindogs (παλιό Closer) και το σουβλατζίδικο. Στην ουσία προσπαθήσαμε να ‘μαζέψουμε’ τη γειτονιά και με τη βοήθεια των ανθρώπων της έγινε αυθόρμητα ένα σημείο συνάντησης και χαιρόμαστε ιδιαίτερα για αυτό” μας αφηγείται. Αν δεν έτυχε να περάσεις από το Jimmy’s, τότε θα πρέπει να είσαι προετοιμασμένη και προετοιμασμένος για ένα σημείο ανεπιτήδευτο και αβίαστα φιλόξενο. Εδώ θα πιεις μπυρίτσα και στο πλάι θα τσιμπήσεις τα παξιμαδάκια με τις αλοιφές που φτιάχνει ο Δημήτρης θα συναντήσεις τους γείτονες από τα πέριξ και θα πεις ένα γεια δίπλα στην Άννα του Ντεμοντέ, Ο Δημήτρης μας μιλάει πάντα με περίσσια αγάπη και εκτίμηση για τους ανθρώπους της Νεάπολης “Η αγάπη επιστρέφει, εδώ γνωριστήκαμε και γίναμε φίλοι. Όσοι άνοιξαν καταστήματα είναι και αυτοί φίλοι και ανταλλάζουμε ζεστές καλημέρες, δεν υπάρχει καθόλου ανταγωνισμός συγχρόνως χαιρόμαστε που εδώ μπορεί να έρθει κάποια/ος/ο μόνη/ος/ο και να κοινωνικοποιηθεί χωρίς να το σκεφτεί πολύ”. Με λίγα λόγια στο Jimmys οι κάτοικοι και οι εργαζόμενοι έγιναν γείτονες.
Η Άννα που διατηρεί το κατάστημα με βίνταζ έπιπλα και καλούδια δίπλα στο Jimmys μας λέει “Έπαιξε τεράστιο ρόλο στο να έρθω εδώ, το στέκι που δημιούργησε ο Δημήτρης. Σε μία σχεδόν άδεια Ιπποκράτους και Νεάπολη, είναι ένα σημείο γεμάτο ζωντάνια. Ακόμα και όταν άνοιξε το Ντεμοντέ ήταν ήσυχα, σιγά-σιγά όμως η Ιπποκράτους και η Νεάπολη, όλοι εμείς, οι γείτονες, δημιουργούμε μικρές γειτονιές εντός γειτονιάς. Η παλιά Νεάπολη, η παλιά Ιπποκράτους, έχει πραγματικά ενδιαφέρον ότι επανακατοικούνται με ανθρώπους που τελικά έχουν περάσει μέρος της ζωής τους εδώ με τον ένα ή τον άλλο τρόπο και υπάρχει μία συνέχεια.”
Εικόνα
Εικόνα
Jimmy's Hall / Ιπποκράτους 146, Νεάπολη
> Η Νεάπολη των σινεμά: Λιγο πιο κάτω Ασκληπίου και Βαλτετσίου, εκεί που τωρα συναντιούνται τα νυχτοπερπατήματα, υπήρξε ο ιστορικός θερινός κινημάτογράφος Σινέ Νεάπολις. Για σχεδόν πενήντα χρόνια, οι αθηναίοι του τότε απολάμβαναν τις εαρινές τους προβολές ανάμεσα στα αναριχητικά του φυτά και λειτούργησε από το 1929 έως το 1976. Στην Νεάπολη φυσικά βρισκόταν σε λείτουργία έως πολύ πρόσφατα και ο αγαπημένος και ιστορικός κινηματογράφος ΑΑΒΟΡΑ, η χειμωνιάτικη αιθουσα στην Ιπποκράτους 180 από το 1964. Τα Παναθήναια αναμέσα στις πολυκατοικίες ψηλά στην Μαυρομιχάλη, από το 1928 (ως Παναθήναια) και από το 1969 ως “Νέα Παναθήναια” παραμένουν σε λειτουργία και λίγοι είναι εκείνοι που γνωρίζουν ότι εδώ το 1944 ο Αττικ εμφανίστηκε στο κοινό, για τελευταία φορά! Το θερινό Εκράν στην ίδια γειτονιά από το 1969 παραμένει καταπράσινο, και συνέχιζει να λετουργεί στην οδό Ζωναρά της Νεαπόλεως. Στα early 2020s η βόλτα Νεάπολη-Εξάρχεια-θερινό και ανάλυση ταινίας στα γύρω στέκια κρατά γερά, σαν ιεροτελεστία παλιά.
Λίγο πιο πάνω το νέο Miss Neapolis, επαληθεύούμε τα λεγόμενά της Άννας. Η Έφη, επέστρεψε στη γειτονιά της και άνοιξε το μπιστρό λίγο πιο πάνω ξαναζωντανεύοντας τα σκαλάκια της Βελισαρίου επί της Ιπποκράτους. “Γεννήθηκα και μεγάλωσα εδώ, όμως έλειπα για μεγάλο διάστημα. Επιστρέφοντας στην γειτονιά μου για το Miss Neapolis, όταν ακόμα ξεκινούσε το εγχείρημά, οι άνθρωποι της γειτονιάς ήρθαν και με στήριξαν. Έχουμε με όλα τα παιδιά τριγύρω μια πολύ καλή γειτνίαση και δε θα ξεχάσω ποτέ τους γείτονες που με στήριξαν.”
Εικόνα
Δείτε ακόμη
Αναζητώντας στις γωνιές της πόλης το αυθεντικό, ανακαλύπτουμε στην ευρύτερη περιοχή των Εξαρχείων, της Νεαπόλεως και του κέντρου ανθρώπους και στέκια με αέρα παλιάς Αθήνας. Σημεία συνάντησης και κοινωνικής συναναστροφής που δεν ακολουθούν τις νόρμες αλλά γράφουν τη δική τους σελίδα. Σε αυτά θα αναζητήσουμε την πνευματική και την σωματική μας ανάπαυλα από τα πολλά και θα χαλαρώσουμε ταξιδεύοντας νοερά στις επόχες που η ανθρώπινη δραστηριότητα σχημάτισε τον αστικό τους χαρακτήρα. Στην Νεάπολη των κτιριών και των ανθρώπων από το εργαστήρι του Γιαννούλη Χαλεπά και τους κήπους της Γαλλικής Σχολής έως τα πάρτυ στο λόφο και τα ραντεβουδάκια στο Λυκαβηττό, από τα Εξάρχεια στην Αλεξάνδρας και από την Καλλιδρομίου ως τα θερινά τα σινέμα στα Παναθήναια και στο Εκράν, το θέατρο Φουρνός και όλα αυτά που είναι Εξάρχεια, που είναι καμιά φορά Γκύζι και Κολώνακι -αλλά στο τέλος είναι Νεάπολη.
*ευχαριστούμε την Άννα από το Ντεμοντέ, την Έφη από το Miss Neapolis, τα παιδιά από το Redy. και τον Δημήτρη από το Jimmy's Hall
