Εικόνα
Συντάκτης Κλέλια Α. / φωτογραφίες - επιμέλεια Γιώργης Φιοράκης
H παραδοσιακή ζωγραφική της Ιαπωνίας - Uοkiyoe, κάπου μετά το τέλος του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου άρχισε να επηρεάζεται και να “μπλέκεται” έντονα με τα δυτικότροπα κόμικς. Κάπως έτσι δημιουργήθηκαν τα manga στη μορφή που τα ξέρουμε σήμερα. Οι “τυχαίες ή παράξενες” εικόνες, όπως μεταφράζεται η λέξη manga που στα ιαπωνικά αντιπροσωπέυει τα κόμιξ και την εικονογραφία, προέκυψε μέσα από μία δημοσίευση του καλλιτέχνη Χοκουσάι Μάνγκα κατά τον δέκατο ένατο αιώνα. Οι κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες στην Ιαπωνία, γέννησαν, όπως αναφέρει και ο McCloud, μία ποικιλία από μονάδικες προσεγγίσεις στην δημιουργία κόμικς μίας και αναπτύχθηκαν σε σχετική απομόνωση. Κάποια από τα χαρακτηριστικά των μάνγκα που τα διαφοροποιούν από τα δυτικά κόμικς είναι: πρώτα από όλα διαβάζονται ανάποδα, από το τέλος της έκδοσης δηλαδή πρός την αρχή, από τα δεξιά προς τα αριστερά και από πάνω προς τα κάτω! Επίσης υπάρχει τεράστια ποικιλία στις θεματικές και τις ιστορίες τους και ότι τυπώνονται κυρίως ασπρόμαυρα.
Αξίζει λίγη εξάσκηση στο ανάποδο διάβασμα, μίας και από ότι μάθαμε στη συζήτησή μας με την Κατερίνα Σουφατζόγλου, από την ομάδα του βιβλιοπωλείου κόμικς Solaris, διαβάζοντας μάνγκα μπορούμε να εξερευνήσουμε κόσμους που αφορούν την φαντασία, την ιαπωνική κουλτούρα και τους ασιατικούς μύθους και θρύλους, τον έρωτα και κάθε κομμάτι της ζωής και των ανθρώπινων συναισθημάτων, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλλου, τρόπου ζωής.. υπάρχει ένα manga για όλους. Η γατόφιλη και εξειδικευμένη στα manga Κατερίνα μας ξεναγεί για λίγο στον ίδιαιτερο κόσμο τους και δε μένει παρά να περάσουμε μια βόλτα από την Μπόταση 6 στο κέντρο της Αθήνας ή από το ηλεκτρονικό κατάστημα του Solaris για να διαλέξουμε τους τίτλους που θα μας “κολλήσουν” και εμάς μαζί τους.
- Ποια θα ορίζατε ότι είναι τα κοινά και ποιες οι διαφορές μεταξύ των manga και της ευρωπαϊκής ή αμερικανικής εικονογραφημένης αφήγησης; Πώς τα ξεχωρίζουμε και ποια τα ενδιαφέροντά τους σημεία;
Ας αναφερθούμε πρώτα απ’ όλα στα αμερικάνικα κόμικς. Οι πολύ γνωστές αμερικάνικες εταιρείες όπως πχ. η Marvel & η DC είναι οι πιο παλιές και είχαν αυτά που ονομάζουμε σούπερ-ηρωικά κόμικς. H Vertigo, που ήταν θυγατρική της DC ήταν η πρώτη που έβγαλε κάποιους τίτλους εκτός των σουπερηρωικών, λίγο πιο underground. Έτσι τράβηξε την προσοχή αυτό το “κάτι διαφορετικό”. Στην πορεία η Image (για πάνω από δέκα χρόνια πια) έκανε αυτό που ονομάζουμε το μέγαλο “blooming”, την μεγάλη άνθιση δηλαδή, σε ότιδήποτε εκτός σουπερηρωικού. Αυτό από την πλευρά που αφορά τα αμερικάνικα κόμικς ύπηρξε πολύ σημαντικό, γιατί τα είχαμε συνηθίσει αποκλειστικά στα σουπερηρωικά. Έτσι πλέον η Image διαθέτει τίτλους για πραγματικά τα πάντα! Aν ψάχνεις, για παράδειγμα, για ιστορία που εχει θέμα το φαγητό, φαντασίας, τρόμου, κοινωνικό ή οτιδήποτε, θα το βρεις στην Image και γι’ αυτό έχει αναπτυχθεί και τόσο πολύ. Μέχρι λοιπόν να συμβούν όλα αυτά, όταν κάποιος ήθελε να διαβάσει κάτι εκτός σουπερηρωικού τότε πήγαινε στα ευρωπαικά κόμικς όπως για παράδειγμα σε Bilal, Moebius, Manara. Από την πλευρά που αφορά τα manga αυτό που συνέβαινε είναι ότι, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων -όπως το My Hero Academia (κάτι σαν τους Xmen σε manga) ή το One Punch Man-, δεν είχαν σουπερηρωική θεματική, με το πιο κοντινό τους να είναι το Dragonball, που όμως είχε εξωγήινους πρωταγωνιστές. Τα manga λοιπόν δεν επικεντρώνονται στο σουπερηρωικό στοιχείο αλλά σε άλλα είδη αφήγησης όπως κοινωνικά (slice of life), horror, επιστημονικής φαντασίας, post apocalyptic, αλλά και splatter (ο Junji ito, είναι ένας πολύ δυνατός mangkaka εκπρόσωπος του horror/splatter και πάρα πολύ “hot” αυτή την στιγμή). Άρα, σε γενικές γραμμές, τα κοινά που βρίσκουμε ανάμεσα στα αμερικανικά και τα ιαπωνικά είναι ότι μεταξύ τους πλέον χρησιμοποίουν είτε τα σουπερηρωικά, είτε τα horror, είτε τα κοινωνικά ή οτιδήποτε άλλο σαν κοινά σημεία αναφοράς, ενώ μέχρι πριν λίγα χρόνια δεν υπήρχε αυτό το “κοινό” έδαφος. Με τη “άνθιση” της Image, η οποία στην ουσία πήρε ιδέες από την θεματική ποικιλία τίτλων των μάνγκα, βρίσκουμε πια αμερικανούς κομίστες σε μη-σουπερηρωικά θεματικά κομικς, που μέχρι πρότινος τα αναζητούσαμε, -εκτός των μάνγκα- στα ευρωπαικά.
//Διαβάστε ακόμη: Αφιέρωμα στο Solaris: Το ιστορικό βιβλιοπωλείο κόμικς και φαντασίας της Αθήνας που έκλεισε 30 χρόνια παρουσίας στα Εξάρχεια
//Δείτε ακόμη: Θα βρείτε όλα τα κόμικς του Solaris για αναζήτηση και ονλάιν αγορά στο ηλεκτρονικό του κατάστημα
- Στην Ιαπωνία τα manga αναγνωρίζονται ως τέχνη αλλά και μορφή της λαϊκής λογοτεχνίας, αποτελώντας αναπόσπαστο και ιδιαίτερα σημαντικό κομμάτι της Ιαπωνικής κουλτούρας. Είναι τα manga (αλλά και τα anime) παράθυρο για εμάς στον ιαπωνικό πολιτισμό; Πέρα από την πλοκή της αφήγησης που αλλού μπορούν να μας ταξιδέψουν ή ακόμα και να μας εκπαιδεύσουν;
Αυτό είναι λιγάκι διφορούμενο, μέσα από τα manga είτε είναι manga δηλαδή Ιαπωνικά, είτε είναι manhwa δηλαδή Κορεάτικα είτε manhua δηλαδή κινέζικα, γνωρίζεις κάποια πράγματα για τον πολιτισμό αυτών των κοινωνιών, αλλά σίγουρα είναι πολύ ωραιοποιημένα. Για παράδειγμα στα κοινωνικά πολλές φορές οι σχέσεις που παρουσίαζονται ωραιοποιούνται, ευτυχώς όχι σε όλα. Υπάρχουν λοιπόν ιαπωνικά μάνγκα που μπορεί να αναφέρονται στα κακώς κείμενα της ιαπωνικής κοινωνίας. Από τα 1990ς και μετά υπάρχουν τέτοιες εκδόσεις “χαστούκι” στην γενική εικόνα των “κοριτσιών με τα μεγάλα μάτια”. Όσοι διαβάζουν μάνγκα συνήθως θελούν και να επισκεφθούν την Ιαπωνία, καλό είναι λοιπόν να διαβάζουν ολόκληρη την γκάμα ώστε να μαθάινουν ότι και εκεί, όπως παντού, υπάρχει μπουλίνγκ, κακοποίηση, κακοί άνθρωποι και, αν και πρόκεται για μία από τις πιο ασφαλείς χώρες, δεν είναι σε καμία περίπτωση τέλεια. Οι τίτλοι που βγαίνουν τα τελευταία χρόνια, κάτα κάποιο τρόπο έχουν αναλάβει να μην δείχνουν πάντα αυτή την τελειότητα, με κάποιους από αυτούς που είναι πολύ δυνατά σε θέματα κοινωνικού περιεχομένου.
Συγχρόνως όμως αν κάποιος θέλει να ανακαλύψει την ιαπωνική κουλτούρα και ιστορία υπάρχουν και κάποια εκπληκτικά manga που μας μαθαίνουν για την ιστορία της Ιαπωνίας από τα παλιά χρόνια μέχρι και σήμερα. Ο Σταν Σακάι για παράδειγμα είναι ο δημιουργός του Usagi Yojimbo, του λαγού σαμουράι που μέσα από τα νόβελς (όπως πχ το Daiso ή το Grasscutter) του ζωομορφικού σύμπαντός του, μπορεί κανείς να ανακαλύψει την μυθολογία της Ιαπωνίας αλλά και την πιο σύγχρονη ιστορία της (hint:τον Usaki Jojimbo, το έχουμε δει σε cameo εμφάνιση στα ninja turtles που βλέπαμε μικροί!). Στο Daiso για παράδειγμα μαθαίνεις για την κατασκευη κατάνα ή χαρταετού και στο βραβευμένο με Eisner (τα αμερικανικά “όσκαρ” των κόμικς), Grasscutter για την κοσμογονία της Ιαπωνίας. Συμπερασματικά, παρόλη την διφορούμενη και ωραιοποίημένη εικόνα που δίνουν τα manga για την Ιαπωνία, διαβάζοντάς τους κατάλληλους τίτλους, μπορεί κανείς να εξερευνήσει και να εκπαιδευτεί γύρω από την παράδοση και την κουλτούρα της.
Εικόνα
Θα βρείτε εδώ για ονλάιν αγορά, το Usagi Yojimbo Vol.1
- Όπως μοιραστήκατε μαζί μας, κατά την διάρκεια της πανδημίας η ζήτηση για manga γνώρισε άνθηση. Που πιστεύετε ότι οφείλεται αυτό το φαινόμενο, προκειται για ένα νέο hype στους αναγνώστες κόμικς ή ήρθε για να μείνει; Έχει ηλικία στην χώρα μας το αναγνωστικό τους κοινό;
Τα manga δεν έχουν ηλικία. Είναι σαν την καλή μουσική και τα καλά βιβλία, δεν εχουν ηλικία, φύλο και ούτω καθεξής. Πολλά από αυτά είναι αριστουργήματα, και όπως κάθε τί καλό, είτε είσαι 20, είτε 40, είτε 80 δεν έχει σημασία. Θα έλεγα πως κάνουν κύκλους, για παράδειγμα πριν από δέκα χρόνια υπήρχε τέραστια ζήτηση, ύστερα ίσως επειδή κάποιοι τίτλοι υπάρχουν χρόνια να κούρασαν. Με την πανδημία, ο κόσμος διάβασε πολύ, και διάβασε και πολύ online manga μέσω του scanlation (σσ.μη νόμιμα site που μεταφράζουν manga μέσω σκαναρίσματός στα αγγλικά) συγχρόνως το Netflix εισήγαγε τα άνιμε στην πλατφόρμα και έτσι πολλά πιτσιρίκια και νεαρόκοσμος άρχισε να βλέπει άνιμε. Τα Attack on Titan, Tokyo Goul, Demon Slayer πλέον είναι περιζήτητα όπως και το Chainshaw Man και το JuJutsu Kaisen.
- Στο διαδίκτυο διαβάσαμε τον όρο binge-read ως ένα φαινόμενο που συμβαίνει με την ανάγνωση manga. Είναι εθιστικό χόμπι;
Ό,τι μας ευχαριστεί μπορεί να γίνει και εθιστικό. Μια καλή σειρά με καλό σενάριο και καλούς πρωταγωνιστές μας κρατάει, ειδικά αν μας αφήνει και σε cliffhungers! Oπότε ναι, με αυτή την λογική, κολλάμε όπου υπάρχει αγωνία για την συνέχεια, όπως και στα μάνγκα και φυσικά και είναι εθιστικά. Ειδικά αν υπάρχει και άνιμε, που σε “κόβει” με τη σεζόν, θα ψάξεις να βρεις το αντίστοιχο μάνγκα να διαβάσεις ακριβώς από εκεί που έμεινες. Έρχεται κόσμος και μας ζητάει την συνέχεια από συγκεκριμένα επεισόδια άνιμε, είναι λίγο δύσκολο αλλά τις περισσότερες φορές τα βρίσκουμε!
- Ποια είναι τα πιο διαδομένα manga στην χώρα μας; Τι βρίσκουμε στο Solaris και ποια μας προτείνετε;
Promised Neverland, Jojo's Bizzare Adventures, Jujutsu Kaisen, Demon Slayer και άλλα. Ό,τι βγαίνει το έχουμε και μπορεί κανείς να το αναζητήσει στο Solaris. (σσ.παρακάτω δες τις προτάσεις του Solaris για να ξεκινήσεις ή να συνεχίσεις την ανάγνωση μάνγκα)
- Στην προηγούμενη επίσκεψή μας στο Solaris είχαμε αναφερθεί στα ελληνικά manga. Εκτός Ιαπωνίας, εντός και εκτός Ελλάδας, ποιοι θα λέγατε ότι έχουν φτιάξει τα πιο ενδιαφέροντα μάνγκα;
Σίγουρα υπάρχουν δημιουργοί στην Ελλάδα και καλλιτεχνές/ιδες στο κομμάτι των φανζίν και αξίζει κανείς να ανακαλύπτει. Στους πιο γνωστούς λόκαλ δημιουργούς μάνγκα είναι ο Μάνος Λαγουβάρδος με τα Galaxia, επίσης η Maru με το Γη και Ουρανός αλλά και ο Γιάννης Δαλκίδης με το Rustbone. Σε ό,τι αφορά τα manga που έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά και πάλι είναι περιορισμένοι τίτλοι, με τους περισσότερους από αυτούς να έχουν βγει από την Anubis, τα μόνα ολοκληρωμένα και μεταφρασμένα είναι το Death note και το Dramacon.
Εικόνα
Θα βρεις ελληνικά manga στο e-shop του Solaris
- Τι άλλο θα πρέπει να ξέρουμε όταν διαβάζουμε manga;
Πρώτα ότι δεν υπάρχουν μόνο τα ιαπωνικά, αλλά και τα κορεάτικα και τα κινέζικα μάνγκα. Tα κορεάτικα είναι μάλιστα και σε άνθιση αυτή τη στιγμή. Μέσα από τα webtoons πολλά μάνγκα γίνονται διάσημα και στην πορεία τυπώνονται.
Για να ξεκινήσει κανείς θα πρέπει πρώτα να ξέρει τι θέλει να διαβάσει: κοινωνικό, horror και ούτω καθεξής. Αυτό που σίγουρα πρέπει να αναφερθεί είναι ότι τα γνωστά “ενήλικα manga” ονομάζονται HENTAI και μπορεί κανείς να τα βρει, εννοείται στο solaris.
Τα hentai χωρίζονται σε διάφορες κατηγορίες. Υπάρχουν hentai soft αλλά και πιο hardcore (θα τα αναγνωρίσεις από το νάιλον). Αντίστοιχα δεν μιλάμε μόναχά για στρείτ εκδόσεις αλλά και για τις κατηγορίες YAOI & YURI όπου yaoi όνομάζονται τα boylove manga και yuri τα girllove manga (soft & hardcore). Στο Solaris φέρνουμε ό,τι βρίσκουμε από αυτά και έχουν φοβερή ανταπόκριση από το κοινό.
- Ποιο είναι το αγαπημένο σου manga;
Αυτό που διαβάζω και ξαναδιαβάζω κάθε χρόνο, και κάθε φορά καταλαβαίνω το γιατί είναι το Full Metal Alchemist, και θα το πρότεινα σε οποιονδήποτε θέλει να ξεκινήσει. Ανηκει στην κατηγορία του fantasy και είναι ολοκληρωμένη σειρά. Πρόκειται για ένα από τα καλύτερα μάνγκα που έχω ποτέ διαβάσει στη ζωή μου.
Εικόνα
Τέσσερις προτάσεις για manga διάβασμα από την Κατερίνα και το Solaris.
> A Journal of my Father - Sky Hawk
Ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των manga (ιαπωνικά), manhua (κινέζικα) και manhwa (Kορεάτικα) είναι ότι τα θέματα τους καλύπτουν μία τεράστια γκάμα: από επιστημονική φαντασία, τρόμου, θρίλερ, ιστορικά, κοινωνικά, φαντασίας και ό,τι μπορεί να θελήσει κανείς.
Κάποιο από τα πιο ξεχωριστά είναι το Journal of my Father του Jiro Taniguchi. Ο Γνωστός mangaka, μετά από χρόνια απουσίας από το σπίτι του, γυρνάει για να παραβρεθεί στην κηδεία του πατέρα του. Εκεί οι αναμνήσεις αρχίζουν να έρχονται στην επιφάνεια και να αναμειγνύονται καλές και κακές, μνήμες ενός ατόμου που, ως πατέρας, δεν ήταν ιδιαίτερα «ζεστός». Πρόκειται για μία ιστορία βασισμένη στα παιδικά χρόνια του Taniguchi.
O ίδιος mangaka, ένας από τους πιο διάσημους και αγαπητούς δημιουργούς στην Ιαπωνία και στους λάτρεις των manga γενικά, έχει γράψει ένα ιστορικό manga που ονομάζεται Sky Hawk. H ιστορία ξεκινάει από την Ιαπωνία της εποχής Meiji (1868) με τη μετανάστευση δύο ηττημένων Samurai που αναζητούν νέα πατρίδα στη Νότια Αμερική και εντάσσονται σε μία φυλή Ινδιάνων. Στη συνέχεια, συμμετέχουν στους πολέμους των Ινδιάνων με τους αποικιοκράτες. Μία πολύ δυνατή ιστορία που θα σας καθηλώσει.
> Jojo’s Bizarre Adventures
Το Jojo’s Bizarre Adventure του Hirohiko Anaki είναι μία σειρά manga που πρωτοεμφανίστηκε το 1987 στο ιαπωνικό εβδομαδιαίο περιοδικό Shonen Jump αλλά ήρθε στην επιφάνεια μετά τα νέα anime και manga remake.
Ξεκινάει από την ιστορία Phantom Bloodline (1987-1988) και μετά από 8 story arcs φτάνει στο Jojolian (2011-21). Αυτή τη στιγμή, εκδίδονται από τη Viz,και έχουν φτάσει στο chapter 5 Golden Wind (αρχικά εκδόθηκε μεταξύ 1995-1999).
Είναι μία σειρά με πολλές σκηνές μάχης, όμως η κάθε μία μπορεί να διαδραματίζεται σε διαφορετικές χρονικές στιγμές με χαρακτήρες που έχουν ιδιαίτερα δυνάμεις.
Το συγκεκριμένο manga έχει πουλήσει πάνω από 120 εκατομμύρια αντίτυπα (έως τον Δεκέμβριο του 2021), καθιστώντας το ως ένα από τα πιο επιτυχημένα manga όλων των εποχών.
> The Witch and the Beast
Δείτε ακόμη
Το The Witch and the Beast του Kousuke Satane είναι ένα πολύ δυνατό manga γεμάτο δράση, συναίσθημα, μαγεία και δυναμικές γυναίκες που μάχονται για το καλό και το κακό σε ένα art deco παράλληλο σύμπαν. Έχουν ως βοηθούς τους διάφορα πλάσματα και προσπαθούν να λύσεις τις κατάρες που τα δένουν, ενώ ορισμένα θέλουν να πάρουν εκδίκηση για ό,τι έχουν υποστεί. Μία από τις πιο δυνατές ιστορίες manga των τελευταίων χρόνων, ικανή να σας κρατήσει την προσοχή.
> SHIVER
Ο master του τρόμου και του gore, ο Junji Ito, ξεχωρίζει για το δικό του στυλ και τα manga του γίνονται ανάρπαστα κάθε φορά. Ένα από αυτά είναι και το Shiver, μία συλλογή από μικρές ανατριχιαστικές ιστορίες που θα σας κάνουν να τις σκέφτεστε τα βράδια. Προσοχή, θέλει γερό στομάχι για να διαβάσετε έργα του και να απολαύσετε τα σχέδια που είναι…ιδιαίτερα!
Εικόνα
Βρείτε το Shiver, εδώ
INFO
Sto Solaris μπορείς να βρεις τα πάντα από manga αλλά και ό,τι άλλο αφορά τα κόμικς και την επιστημονική φαντασία. Βρες περισσότερες πληροφορίες στο σχετικό αφιέρωμα στην σελίδα του Solaris στο CityGuide του inExarchiagr.
Εικόνα
Συντάκτης: Κλέλια Α.
Ακολουθήστε το inExarchia στο facebook, instagram, twitter, youtube
