Εικόνα
Έρευνα: Κλέλια Α.
Μέρος Α: Ο μύθος και η παράδοση της Πρωτομαγιάς
Ο Μάιος οφείλει το όνομα του στην Μαία, την πιο όμορφη από τις Πλειάδες, κόρη του Άτλαντα και της Πλειόνης και συντρόφου της Άρτεμις, μητέρα και τροφό του Ερμή. Στην Αθήνα κατά την αρχαιότητα ο ερχομός της άνοιξης συνοδευόταν από τα Ανθεστήρια μια τριήμερη γιορτή αφιερωμένη στον Διόνυσο όπου ανοίγονταν τα πρώτα κρασιά τους έτους. Οι Ρωμαίοι αφιέρωναν τον μήνα στην Maya (Μαία) με εορτασμούς που σκοπό είχαν την ευφορία των καλλιεργειών. Συγχρόνως η πρωτομαγιά έχει συνδεθεί με την επιστροφή της Περσεφόνης της κόρης της θεάς Δήμητρας, της σποράς και τον καλλιεργειών από τον σκοτεινό κόσμο των νεκρών του Άδη, η παράδοση της προσφοράς λουλουδιών συμβολίζει την αναγέννηση της γης και την ευφορία και ευημερία του έτους.
H Μαία, Λεπτομέρεια από την “Άνοιξη” του Μποτιτσέλι
Η πρωτομαγιά τοποθετείται χρονικά στο μέσον μεταξύ εαρινής ισημερίας και θερινού ηλιοστασίου
Στην κεντρική και Βόρεια Ευρώπη, η νύχτα που ξημερώνει ο Μάιος, η Βαλπούργια νύχτα (Walpurgisnacht στα γερμανικά) ή αλλιώς ή Νύχτα των Μαγισσών παίρνει το όνομα της από την Βρετανίδα μοναχή Βαλπούργη, η οποία συνέβαλε στην εξάπλωση του χριστιανισμού. Η παγανιστική ρίζα της γιορτής περιλαμβάνει μάγισσες και δρυιδες στα βουνά της Σαξονίας να επιδίδονται σε όργια, ανθρωποθυσίες και λατρεία του θεού Εωσφόρου για να υποδεχθούν την άνοιξη. Οι γιορτές και οι εκδηλώσεις που συνεχίζονται έως τις μέρες μας προσομοιάζουν με αυτές του έθιμου Κλίδωνα με φωτιές και χορό (κατα το όποιο καίγονται τα μαγιάτικα στεφάνια), η χριστιανική βερσιόν της γιορτής είναι στην ουσία η συνέχεια των βορειοευρωπαϊκών εθίμων για τον ερχομό της άνοιξης. Οι Κέλτες με παρόμοιες πρακτικές, γιόρταζαν την πρωτομαγιά με την γιορτή του Μπελτειν (Beltane), όπου οι δρυίδες δημιουργούσαν φωτιές και οι άνθρωποι εξαγνίζονταν πέρνωντας από αυτές, επίσης πίστευαν ότι τα πνεύματα μπορούσαν να περάσουν στον κόσμο των ζωντανών την συγκεκριμένη στιγμή του χρόνου και οι γιορτές λάμβαναν χώρα για να τα ευχαριστήσουν.
Εικόνα
Απεικόνιση του 1924 / Walpurgisnacht
Δεν είναι αργία είναι απεργία
Μέρος Β: Τα ιστορικά γεγονότα, η επαναστατική Πρωτομαγιά
Η αναγέννηση, η θυσία, ο έρωτας και η ανάγκη για επαναδημιουργία στους μύθους και τις παραδόσεις που συνοδεύουν την Πρωτομαγιά είναι κοινα σημεία αναφοράς στον δυτικό πολιτισμό.
Στην σύγχρονη όμως ιστορία η 1η Μαΐου άλλαξε για πάντα νόημα όταν το 1886 στο Σικάγο, το αίμα 4 απεργών πότισε το ανοιξιάτικο χώμα και αναγέννησε τις εργασιακές διεκδικήσεις με την μετέπειτα καθιέρωση του 8ώρου.
Στην Ελλάδα η 1η Μαϊου σημαδεύτηκε από αιματηρά ιστορικά γεγονότα αλλά και μαζικές διεκδικήσεις, τα οποία την κατέστησαν ημέρα μνήμης, ημέρα αγώνα και ημέρα εξέλιξης:
Για την ιστορία:
Η Πρωτομαγιά καθιερώθηκε σαν τη παγκόσμια μέρα των εργατικών διεκδικήσεων τον Ιούλιο του 1889, στο Παρίσι, κατά τη διάρκεια του Παγκόσμιου Σοσιαλιστικού Συνεδρίου. Το 1893 - 1894, 2.000 άνθρωποι διαδήλωσαν στην Αθήνα και, με αίτημα την οκτάωρη ημερήσιας εργασίας, το 1894 προστέθηκε και η κατάργηση της θανατικής ποινής στα αιτήματα έπειτα από επεισόδια και συλλήψεις ο εορτασμός της εργατικής πρωτομαγιάς απαγορεύτηκε. Την οργάνωση είχαν πραγματοποιησεί ο Σταύρος Καλλέργης και ο Πλάτων Δρακούλης.
1936// το αίμα των καπνεργατών
Είναι 29 Απριλίου του 1936 στην Ελλάδα του τότε- ακόμα - πρωθυπουργού Μεταξά η μετέπειτα δικτατορία (στις 4 Αυγούστου) ,οι δώδεκα μέρες αγώνα σημαδεύονται από την αιματοχυσία της απεργίας των καπνεργατών στην Θεσσαλονίκη, όταν 16 άτομα έχασαν την ζωή τους από την αστυνομική βία κατα την διάρκεια των διαδηλώσεων κατα τις οποίες διεκδικούσαν καλύτερες συνθήκες εργασίας. Στο τέλος των διαδηλώσεων οι καπνεργάτες και τα συνδικάτα που εντάχθηκαν μαζί τους καταφέρνουν να κερδίσουν τα αιτήματα αλλά η κυβέρνηση δεν τιμωρεί ποτέ τους δολοφόνους. Πρώτο θύμα της αστυνομικής τρομοκρατίας είναι ο Τάσος Τούσης, και η φωτογραφία με την μητέρα του να θρηνεί πάνω από το άψυχο σώμα του ενέπνευσε το Γιάννη Ρίτσο να γράψει τον Επιτάφιο (ο όποιος μελοποιήθηκε από τον Μ.Θεοδωράκη)
Εικόνα
Επιτάφιος / Γιάννης Ρίτσος
1923// νεκροί στον Πειραιά
Το 1923, αμέσως μετά την καταστροφή της Σμύρνης, επί κυβέρνησης Πλαστήρα και Γονατά και βασιλείας του Κωνσταντίνου, μόλις έχει συσταθεί η ΓΣΣΕ, στα αιτήματα της απεργίας ήταν αύξηση στους μισθούς, το οκταώρο, καταπολέμηση της ανεργίας κ.α στις εκδηλώσεις της πρωτομαγιάς στον
Πειραιά, στο Πασαλιμάνι, η αστυνομική καταστολή με την συμβολή του στρατού αφήνει πίσω τις 11 νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες.
1944 // το αίμα των αντιφασιστών στην Καισαριανή
Και ενώ διαφαίνεται σίγα σιγα ή ήττα των ναζί, ο Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός (Ε.Λ.Α.Σ) εξοντόνωνει έναν στρατηγό των ναζί και το επιτελείο του. Στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου βρίσκονται κρατούμενοι 200 κομμουνιστές, αντιφασίστες, οι περισσότεροι από τους οποίους είχαν παραδοθεί στις δυνάμεις κατοχής από το καθεστώς του Μεταξά. Οι Γερμανοί ως αντίποινα αποφασίζουν και εκτελούν τους 200 κρατούμενους την Πρωτομαγιά του 1944 στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής, οι κρατούμενοι, όπως αναφέρουν διαφορες πηγές, εκτελέστηκαν κατά ομάδες από τις δέκα το πρωί μέχρι τις δύο το μεσημέρι έπεσαν τραγουδώντας και φωνάζοντας αντιφασιστικά συνθήματα. Ο θάνατός τους αποτελεί έως και σήμερα σύμβολο θυσίας στον αντιφασιστικό αγώνα και έχει εμπνεύσει πολλές εκφάνσης του πολιτισμού.
Εικόνα
Η ταινία του Παντελή Βούλγαρη το 2017 “Το Τελευταίο Σημείωμα” αποτελεί μία από τις πιο δυνατές αναπαραστάσεις των γεγονότων στον κινηματογράφο.
Δείτε ακόμη
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Πρωτομαγιά μετατράπηκε σε υποχρεωτική αργία κατά την διάρκεια της χούντας των συνταγματαρχών με απαγόρευση κάθε διαδήλωσης ή έκφρασης εργατικών αιτημάτων. Από το 1976 και την μεταπολίτευση η Εργατική Πρωτομαγια πραγματοποιείται με πλήθος συμμετοχής και ξεκινάει από το κτίριο της ΓΣΕΕ στην Λεωφ.Αλέξάνδρας.
Η γόνιμη άνοιξη στην πορεία της ιστορίας γράφτηκε με αίμα που χύθηκε με την προσδοκία ενός καλύτερου αύριο και μιας καλύτερης ζωης: από τις παγανιστικές θυσίες στους αιμοβόρους αρχαίους θεούς έως τις θυσίες των εργατών απέναντι στα ανθρωποφάγα συστήματα και τους ήρωες πολέμου. Η Πρωτομαγιά είναι ημέρα αγώνα, μνήμης και συνειδητοποίηση της ελευθερίας. Στους πρωτογνωρους δικούς μας άγριους καιρούς ας την τιμήσουμε με προσωπικό και συλλογικό αγώνα.
Εικόνα
Συντάκτης: Κλέλια Α.
Ακολουθήστε το inExarchia στο facebook, instagram, twitter, youtube
