Εικόνα
έρευνα/κείμενο: Σοφία Σταυριανοπούλου
φωτογραφίες: George Fiorakis
Όταν η Ντόρα Μπακοπούλου αποφάσισε το 1986 να παραχωρήσει το οικόπεδό της στην Αγία Παρασκευή για την ανέγερση πολυκατοικίας, στράφηκε στον αρχιτέκτονα και ζωγράφο Κυριάκο Κρόκο, δίνοντάς του την ευκαιρία να σχεδιάσει και να κατασκευάσει τη μοναδική εκ βάθρων, πολυκατοικία της καριέρας του. Η εκπόνηση της μελέτης κράτησε δύο χρόνια και αμέσως μετά ο πολιτικός μηχανικός Σάκης Μητσώνης αναλαμβάνει την επίβλεψη της κατασκευής της, η οποία ολοκληρώνεται στην εκπνοή της δεκαετίας.
Εκείνα τα χρόνια, ο Κυριάκος Κρόκος έχει πραγματοποιήσει τις πρώτες του εικαστικές εκθέσεις και έχει ήδη αφήσει το στίγμα του στην αρχιτεκτονική πραγματικότητα της Ελλάδας με το εμβληματικό Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού στη Θεσσαλονίκη και με το Θέατρο της οδού Κυκλάδων στην Κυψέλη. Αντικομφορμιστής και ασυμβίβαστος με τη mainstream αρχιτεκτονική της εποχής του, καταφέρνει με τη δουλειά του – ουσιαστικά μια διαρκής μελέτη της παραδοσιακής οικοδομικής με σύγχρονα υλικά και νέες μορφές- να αποτελεί μια συναρπαστική εξαίρεση σε μια εποχή, που η αρχιτεκτονική ενώ θα ήθελε να μην εγκλωβίζεται σε ιστορικά ή παραδοσιακά στερεότυπα κάνοντάς τα μανιέρα, κατέληγε πολλές φορές να υποκύπτει στη γοητεία του kitsch. Ιδιαίτερα δε, τα χρόνια αυτά που η Αθήνα εξακολουθεί ταχύτατα να γιγαντώνεται, να ασφυκτιά και να μολύνεται, ενώ η προσπάθεια για αποκέντρωση και χωροταξική αναδιάρθρωση με το Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθηνών το 1983, επεδίωκε να δώσει ακόμα μεγαλύτερη ώθηση στην οικιστική, με πολυκατοικίες βεβαίως, ανάπτυξη των μεσοαστικών ανατολικών και βόρειων περιοχών της.
Η πρόκληση του κτηρίου των 12 διαμερισμάτων θα ήταν απίστευτη για τον Κρόκο. Σίγουρα, το να κατασκευάσει μια πολυκατοικία που θα χαρτογραφεί τη μετρημένη σχέση των ανθρώπων με τη γη και το φως, τα βασικά άλλωστε στοιχεία της δικής του σκέψης, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Δουλεύοντας πάντα με κάναβο, την σχεδιάζει σε σχήμα Π, με τα διαμερίσματα να βρίσκονται στους πλευρικούς κυβικούς όγκους και η είσοδος σε αυτά να γίνεται από την ανοιχτή, μεσημβρινή στοά, που τους ενώνει. Έτσι, η κατάφυτη αυλή, αυτή που έχασε αμαχητί η Αθήνα και τα προάστιά της τις προηγούμενες δεκαετίες, το φως που διαχέεται στο κτήριο ακόμα και από μικρές θυρίδες αλλά και οι ανοιχτοί κοινόχρηστοι χώροι με την αβίαστη κυκλοφορία του αέρα δίνουν στην πολυκατοικία όλες τις διαπνοές της.
Με εμφανείς τον φέροντα οργανισμό και τα τσιμεντότουβλα στους τοίχους πλήρωσης, στη στέψη, στα στηθαία και στις καμινάδες, ο Κρόκος δημιουργεί μια ιδιαίτερη μορφολογία στο κτήριο που απογειώνεται με τις ζωηρές φωτοσκιάσεις, την εναλλαγή πλήρους και κενού, τα σφηνώματα των τούβλων, τις διακριτικές ζώνες των αδρανών υλικών. Η ριζοσπαστική αυτή μορφολογική αντίληψη για μια αρχιτεκτονική που είναι συνεχώς υπό κατασκευή και σε εξέλιξη, αναδεικνύει την αντίστιξη που δημιουργεί το ένα υλικό με το άλλο και προσδίδει στο κτίσμα την αίσθηση της διάρκειας μέσα στο χρόνο, έτσι που "όταν γεράσει, δεν θα μοιάζει σκουπίδι, δεν θα ενοχλεί τη φυσική τάξη του κόσμου", όπως έλεγε ο ίδιος.
Εικόνα
Εικόνα
//Διαβάστε ακόμη: ΣΤΗΛΗ URBAN ARCH TALES
Βρείτε όλα τα αρχιτεκτονικά κτήρια & αφιερώματα, εδώ.
Εικόνα
Εξάλλου η αυστηρή και μινιμαλιστική στις γραμμές της πολυκατοικία δεν μαρτυρά τον κόπο, το χρόνο, το ταλέντο, το μεράκι και την προσπάθεια των ανθρώπων που δούλεψαν κόντρα στα ανελέητα στενά, εργολαβικά χρονικά περιθώρια, για να πάρουν σάρκα και οστά τα σχέδιά του αρχιτέκτονα. Αλλά και ο ίδιος, ταπεινός καθώς ήταν, βρισκόταν σχεδόν καθημερινά στο γιαπί, θέλοντας πάντα να ακούει τη γνώμη του επιβλέποντα μηχανικού και των συνεργείων. "Σκεφτόταν δυνατά, είμαι ευτυχής που μπόρεσα να ακολουθήσω λίγο τη σκέψη του", θυμάται ο Σάκης Μητσώνης.
Εικόνα
Εικόνα
Εικόνα
Εικόνα
Δείτε ακόμη
Επί τόπου λοιπόν, αποφασιζόταν πως θα υλοποιηθούν όλες οι σχεδιαστικές λεπτομέρειες, πως θα τοποθετηθεί κάθε τούβλο, πως θα γίνει η σύνδεση των υλικών. "Έχω την ανάγκη να θυμηθώ ξεχασμένους κανόνες και να δουλέψω πάνω σ’ αυτούς γιατί πιστεύω ότι οι κανόνες δεν δημιουργούν δεσμεύσεις αλλά αντίθετα απελευθερώνουν", πίστευε ο Κρόκος. Τα απλά υλικά κατασκευής, στα χέρια του οξύνουν τις αισθήσεις. Το χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα και η σύνθεση των τσιμεντότουβλων ήταν δουλειά ειδικού εργαστηρίου, το λάξευμα του τσιμέντου ήταν δουλειά συγκεκριμένου τεχνίτη- πελεκάνου, οι χρωματισμοί των εσωτερικών τοίχων ήταν σπουδή δική του.
Τίποτα δεν διαρκεί άλλωστε στο χρόνο από τύχη. Η αρχιτεκτονική στις λεπτομέρειές της έχει την ίδια πλαστικότητα με τη ζωγραφική, κρύβει την ίδια χαρά της δημιουργίας του αναλλοίωτου από επεμβάσεις και από το χρόνο, του ενός και ιδανικού τόπου που ζούμε. Το κτήριο της Αθ. Διάκου 17, ένα σχεδόν αιρετικό αρχιτεκτονικό τεκμήριο μιας πολύ κοντινής και καθόλα ασυγκράτητης εποχής, δίνει μια νέα δυναμική στην αθηναϊκή πολυκατοικία. Ο Κρόκος τόλμησε να προτείνει μια αρχιτεκτονική συνυφασμένη με την ύλη και το φως ή καλύτερα με το (αγαπημένο του) μεσόφωτο, μια αρχιτεκτονική που απαντά στα θεμελιώδη ερωτήματα για τη σχέση μας με τον κόσμο που μας περιβάλλει.
Και αυτή είναι η παρακαταθήκη του.
Εικόνα
Εικόνα
Εικόνα
//Διαβάστε ακόμη: ΣΤΗΛΗ URBAN ARCH TALES
Βρείτε όλα τα αρχιτεκτονικά κτήρια & αφιερώματα, εδώ.
Εικόνα
Εικόνα
*Ευχαριστούμε τον πολιτικό μηχανικό Σάκη Μητσώνη και το γραφείο Loukas Mitsonis Architects για τη φιλοξενία.
ακολουθήστε το inExarchia στο facebook, instagram, twitter, youtube
κείμενο/έρευνα: Σοφία Σταυριανοπούλου
φωτογραφίες: George Fiorakis
*φωτογραφίες ελεύθερες για αναδημοσίευση, αν δεν αφορά εμπορική χρήση, με αναφορά της πηγής
