Εικόνα
συντάκτης: Δήμητρα Τέντα
Σκοπός της έκθεσης ήταν να επιχειρήσει να δώσει την δική της απάντηση στο ερώτημα της προσβασιμότητας στην τέχνη πέρα από συμβάσεις, προκαταλήψεις, όρια και εμπόδια. Τα έργα 25 εικαστικών με αναπηρία συνδιαλέγονται με τα χειρόγραφα 25 λογοτεχνών, οι οποίοι εμπνεύστηκαν από τα πρώτα. Πενήντα συνολικά δημιουργίες που συνομιλούν μεταξύ τους, λογοτέχνες που συνδιαλέγονται με εικαστικούς χωρίς καν να έχουν ειδωθεί. Ιστορίες και λόγια που έχουν ως αφετηρία ένα εικαστικό έργο, βλέπεις το έργο και μετά διαβάζεις το κείμενο, και μετά ξαναβλέπεις το έργο…αλλιώς, μέσα από τα μάτια του λογοτέχνη. Διπλά συναισθήματα, διπλές ιστορίες, διπλές σκέψεις, διπλά ταξίδια!
Και ό,τι δεν πρόλαβες να νιώσεις εκείνη τη στιγμή, θα το νιώσεις ξεφυλλίζοντας το συλλεκτικό Λεύκωμα “Ταξιδεύοντας την Τέχνη”. Όπου, εκτός από τα έργα εικαστικών και λογοτεχνών, θα ανακαλύψεις τι σημαίνει κάθε έργο για τον δημιουργό του μέσα από τα λόγια των ίδιων των εικαστικών για τα έργα τους. Θα ακολουθήσουν ακόμα 4 πόλεις-σταθμοί στις οποίες θα ταξιδέψει η έκθεση την ερχόμενη χρονιά, όπου παράλληλα με την έκθεση θα γίνουν βιωματικά εργαστήρια και καλλιτεχνικές δράσεις: Στο Βόλο 14-21 Φλεβάρη στο Μουσείο Πλινθοκεραμοποιίας, στα Γιάννενα 6-13 Μαρτίου στο Μουσείο Αργυροτεχνίας, στη Σπάρτη 8-15 Μαΐου στο Μουσείο Ελιάς και Ελληνικού Λαδιού και στην Τήνο 5-12 Ιουνίου στο Μουσείο Μαρμαροτεχνίας. Ο τελικός προορισμός του «ταξιδιού», ωστόσο, είναι η ευρεία προβολή του έργου των Ελλήνων καλλιτεχνών με αναπηρία, η εξοικείωση της κοινωνίας με την ισότιμη καλλιτεχνική δημιουργία και παραγωγή πολιτιστικού έργου, καθώς και η προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των ατόμων με και χωρίς αναπηρία.
Με αφορμή την ολοκλήρωση του πρώτου μέρους της έκθεσης στην Αθήνα, συναντήθηκα με την Κα Δέσποινα Ασλανίδου, πρόεδρο της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης ARTOGETHER, που εδώ και 30 χρόνια προσφέρει στα άτομα με αναπηρία ισότιμες ευκαιρίες καλλιτεχνικής δημιουργίας και συμμετοχής στην πολιτιστική κοινότητα.
Μια από τις πρώτες απορίες μου ήταν τι έχει αλλάξει από το 1990 που ξεκίνησε η ARTOGETHER, σε σχέση με την συμμετοχή των ΑΜΕΑ στις τέχνες; Σύμφωνα με την Κα Ασλανίδου η ιδέα ότι η τέχνη είναι ένας χώρος στον οποίο μπορούν οι άνθρωποι με αναπηρία να αναπτυχθούν ισότιμα, είτε σαν δημιουργοί, είτε σαν θεατές και συμμετέχοντες, άρχισε να γίνεται πιο γνωστή και πιο αποδεκτή. «Εκεί που το ’90 ήμασταν σχεδόν η μοναδική πρωτοβουλία που συνέδεε το χώρο της αναπηρίας με το χώρο της τέχνης, σιγά-σιγά άρχισαν να αναπτύσσονται και άλλα προγράμματα, κάτι που μας έδωσε μεγάλη χαρά και μια αίσθηση ότι είχαμε ξεκινήσει κάτι θετικό το οποίο συνέχισαν κι άλλοι».
Σήμερα, λειτουργούν τρεις μεικτές (με και χωρίς αναπηρία) καλλιτεχνικές ομάδες ενηλίκων (μουσικοθεατρική, κινητικού αυτοσχεδιασμού και θεατρικού παιχνιδιού) και μια τέταρτη ομάδα εικαστικών με αναπηρία, οι οποίες συναντιούνται σε μόνιμη βάση στο χώρο της ARTOGETHER. Αναρωτιέμαι, πόσο ευρεία είναι η συμμετοχή στις μεικτές καλλιτεχνικές ομάδες και πώς έχει εξελιχθεί ανά τα χρόνια. Και η Κα Ασλανίδου μου εξηγεί: «Στην ARTOGETHER, αρχικά, η συμμετοχή των ατόμων χωρίς αναπηρία ξεκίνησε ως εθελοντική βοήθεια για πρακτικά ζητήματα. Σε κάποιες όμως ομάδες φάνηκε ξεκάθαρα ότι όποιος συμμετείχε, είτε ήταν εθελοντής, είτε ήταν με αναπηρία ή χωρίς, ήταν μέλος της ομάδας και έπρεπε να συμμετέχει ισότιμα σε όλη τη διαδικασία. Οπότε όταν ήταν να ανέβει μια παράσταση παίζανε τελικά και αυτοί που είχαν έρθει για να βοηθήσουν. Αυτό είναι πάρα πολύ έντονο στην ομάδα του κινητικού αυτοσχεδιασμού, όπου δυσκολεύομαι να πω ποια είναι τα μέλη και αν έχει εθελοντές! Από την άλλη, στην ομάδα των εικαστικών, εφόσον η δουλειά είναι ατομική, δεν υπάρχουν έργα ατόμων χωρίς αναπηρία, υπάρχουν όμως εκθέσεις όπου εκθέτουν και εικαστικοί χωρίς αναπηρία, και εκεί έχουμε πάλι το πάντρεμα».
Όπως ακριβώς συμβαίνει και στην έκθεση «Ταξιδεύοντας την Τέχνη», που συνδέει την μια μορφή τέχνης με αναπηρία και την άλλη μορφή τέχνης χωρίς αναπηρία, με σημαντικότερο στοιχείο πρώτα το πώς αυτοπροσδιορίζεται κάθε άτομο. Η Κα Ασλανίδου μου περιγράφει πόσο σπουδαία ήταν η στιγμή που εν τέλει συναντήθηκαν και γνωρίστηκαν μεταξύ τους οι εικαστικοί με τους λογοτέχνες που έγραψαν για τα έργα τους. Αλλά, και πόσο ενθουσιασμένοι ήταν οι εικαστικοί όταν διάβασαν τα κείμενα των λογοτεχνών, με τα οποία σε πολλές περιπτώσεις ταυτίστηκαν τόσο, που ένιωθαν σαν να είχαν επικοινωνήσει από πριν.
Εικόνα
φωτογραφίες Ηλίας Σπυράκης
Για να γίνει κάποιος μέλος σε μια από τις καλλιτεχνικές ομάδες της ARTOGETHER αυτό που πρέπει να κάνει είναι να εκδηλώσει το ενδιαφέρον του, να γνωριστεί με τους ανθρώπους της, και να «κολυμπήσει» στην ομάδα που τον εμπνέει. Τρεις φορές μπορεί να συμμετάσχει στην ομάδα ώστε να δει αν του ταιριάζει και αν ο ίδιος ταιριάζει στην ομάδα, την τρίτη φορά γίνεται πλέον επίσημα μέλος.
Η τέχνη είναι για όλους, ακούμε συχνά, αλλά κυρίως η τέχνη είναι από όλους, χωρίς ταμπέλες και προσδιορισμούς. «Τέχνη είναι η απόπειρα να δημιουργείς δίπλα στον πραγματικό κόσμο, άλλο πιο ανθρώπινο κόσμο» είχε πει ο Γάλλος συγγραφέας και ακαδημαϊκός Αντρέ Μωρουά. Ποιο είναι όμως το κοινό των εκθέσεων ή πολιτιστικών εκδηλώσεων καλλιτεχνών με κάποια μορφή αναπηρίας; «Δεν μπορώ να πω ότι δεν είναι πρώτα ο κόσμος που κινείται στο χώρο της αναπηρίας, που θα έρθει να παρακολουθήσει μια έκθεση καλλιτεχνών με αναπηρία. Αλλά κάθε πρόγραμμα έχει και διαφορετικούς συντελεστές, που ξεφεύγουν από το χώρο της αναπηρίας και αυτό προσκαλεί και άλλο κόσμο κάθε φορά. Αυτή εδώ η έκθεση είχε πάρα πολύ κόσμο που δεν είχε ιδέα για το χώρο της αναπηρίας και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Και ένας από τους λόγους που επιλέξαμε το νέο μας όνομα να είναι Τέχνη Ατόμων Με και Χωρίς Αναπηρία, είναι γιατί η Τέχνη είναι μια και είναι όλων μας» αποκρίνεται η κα. Ασλανίδου.
Τελευταία ερώτηση, υπόσχομαι στην κα. Ασλανίδου που μου χαμογελά γενναιόδωρα. Αντιμετωπίζονται ισότιμα οι καλλιτέχνες με αναπηρία στη χώρα μας; «Όχι, δεν νομίζω ότι αντιμετωπίζονται ισότιμα, ακόμα, αλλά πιστεύω ότι όταν ανοιχτείς και τολμήσεις γίνεται πάντα ένα βήμα μπροστά. Αλλά, ακόμα, δεν θα το έλεγα. θα έλεγα ψέματα αν έλεγα ότι είναι ισότιμοι. Έχουμε ακόμα δρόμο».
Η ARTOGETHER, πέρα από τις καλλιτεχνικές της ομάδες, διοργανώνει παραστάσεις, εκθέσεις, ξεναγήσεις για άτομα με αναπηρία σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους, ακουστική περιγραφή θεατρικών παραστάσεων για άτομα με προβλήματα όρασης, καθώς επίσης συμβάλλει μέσω έρευνας και συμβουλευτικής σε θέματα προσβασιμότητας. Όλες οι υπηρεσίες της προσφέρονται δωρεάν.
Εικόνα
ινφο:
Συντονισμός προγράμματος «Ταξιδεύοντας την Τέχνη»: Μαριλένα Κουκούλη, Σταυρούλα Σουλοπούλου
Επιμέλεια έκθεσης: Νίκος Κόνιαρης, Σοφία Χρυσαφοπούλου
Δείτε ακόμη
Επικοινωνία: info@artoget.gr
Δάφνης 8, Ζωγράφου 157 72
2107710847
*Μπορεί κανείς να βρει το Λεύκωμα «Ταξιδεύοντας την Τέχνη» επικοινωνώντας με την ARTOGETHER
Συντάκτης: Δήμητρα Τέντα
Ακολουθήστε το inExarchia στο facebook, instagram, twitter, youtube
