Γράφουν

50 χρόνια Κινηματογράφος Ριβιέρα: Βυθιζόμαστε στην ιστορία του θερινού της Βαλτετσίου, του κήπου των ονείρων μας

Λίγο πριν βυθιστούμε στις νέες και άνετες πολυθρόνες της Ριβιέρας στα Εξάρχεια, βυθιζόμαστε στην ιστορία της. Επισκεφθήκαμε και είχαμε τη χαρά να γνωρίσουμε την ιστορία και τους ανθρώπους που διατηρούν αναλλοίωτο έναν από τους ομορφότερους θερινούς κινηματογράφους της καλοκαιρινής μας μεγαλούπολης.

Συντάκτης: Κλέλια Αρμπηλιά / Eπιμέλεια: George Fiorakis 
Φωτογραφίες: Advart  
 

Ταινιούλες, πρασινάδες και πεδιλάκια χωμένα στο χαλίκι, ο ήχος από την κινηματογραφική μηχανή, η μυρωδιά από βούτυρο και η ευωδιά από αγιόκλημα και δυόσμο στην μύτη μας, όλες οι αισθήσεις μας ευφραίνονται.

Ο μύθος και η αφήγηση είναι συνυφασμένα με την εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού: από τις ιστορίες και τις παραβολές της γιαγιάς, από την τραγωδία και το θέατρο έως την ανακάλυψη και την ιστορική αφήγηση του ανθρώπινου πολιτισμού μέσα από τα μουσεία και τα κτερίσματα του παρελθόντος, οι άνθρωποι ανακαλύπτουν, συνθέτουν, ερμηνεύουν και αγαπούν να χάνονται μέσα στην πλοκή ιστοριών και ηρώων που ταυτίζονται. Ο κινηματογράφος, όντας ένα κομμάτι σύγχρονης επικοινωνίας του μύθου ανάμεσα στους ανθρώπους, αποτελεί ένα σημείο απόδρασης από την καθημερινή σκέψη και ένα τρόπο να βυθιστούμε σε μια άλλη ερμηνεία της πραγματικότητας και της φαντασίας μας. Τα θερινά σινεμά, χώροι ανοικτοί, φέρνουν στο μυαλό τα αρχαία ανοιχτά θέατρα και φανερώνουν την συνέχεια της αγάπης των ανθρώπων να παρακολουθούν ανθρωποκεντρικές και αναπαραστατικές τέχνες κάτω από έναστρους ουρανούς. 
 
 

Εικόνα
Κινηματογράφος Ριβιέρα

 

Εικόνα
Θερινός κινηματογράφος Ριβιέρα

 

Εικόνα
Κινηματογράφος Ριβιέρα

 

Ας πάρουμε όμως την ιστορία από την αρχή όταν οι αδελφοί Lumiere το 1895 ανακαλύπτουν την έβδομη τέχνη. Λίγο μετά, το 1907, το πρώτο κινούμενο σινεμά “ζωντανής φωτογραφίας” κάνει ένα βραχυχρόνιο πέρασμα από τα θέατρα και τις αίθουσες εκδηλώσεων της εποχής. Στις αρχές του 20ου αιώνα στην Αυστραλία, το πρώτο ανοικτού τύπου σινεμά “Sun Pictures” ανοίγει και στο Βερολίνο το 1917 καταγράφεται η ύπαρξη ενός από τα πρώτα ανοικτά σινεμά της Ευρώπης. Το 1933 τα πρώτα drive-in εμφανίζονται στο Νιου Τζέρσι των Ηνωμένων Πολιτειών από τα 60ς και έπειτα η ελληνική παράδοση των διεθνώς γνωστών θερινών αιθουσών ξεκινά με την ειδοποιό διαφορά της σταθερής παρουσίας τους στην αστική αθηναϊκή ζώνη ή κάποια νησιά κατά την θερινή σεζόν. Το 1969 λοιπόν, ένας Αθηναίος που αγαπούσε το σινεμά όπως κανένας άλλος, ο Θεόδωρος Ρίγγας, ανοίγει στο κέντρο της Αθήνας, στην γειτονιά των Εξαρχείων, στα ερείπια των σπιτιών-θυμάτων μιας πυρκαγιάς, τη Ριβιέρα. Τα θερινά κατά την εποχή ευδοκιμούν, η Ριβιέρα όμως είναι ένα σινεμά διαφορετικό, ένα σινεμά κήπος! Τριάντα σχεδόν χρόνια μετά και έχοντας πια υπό την σκέπη του το ΒΟΞ, την Ααβόρα και την Αθηναία, ο Θεοδωρος Ρίγγας δημιουργεί ένα άτυπο artplex στο κέντρο της Αθήνας. Το 1997 ως πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Επαγγελματιών Θερινών Κινηματογράφων μαζί με την Μελίνα Μερκούρη καταφέρνουν την απόφαση κήρυξης 47 θερινών σινεμά στην Αθήνα ως διατηρητέων (Σινέ Παρί, Άνεσις, Ελληνίδα κ.ο.κ). Συγκεκριμένα η Ριβιέρα, σήμερα, είναι κηρυγμένο ως διατηρητέο, ακίνητο μνημείο και ιστορικός τόπος. 
 

Εικόνα
Κινηματογράφος Ριβιέρα

 

Εικόνα
Κινηματογράφος Ριβιέρα

 

Εικόνα
Κινηματογράφος Ριβιέρα

 

// Ακολουθώντας τον άσπρο γάτο το 2019
Είναι Ιούλιος του 2019 και η ζέστη αισθητή σε κάθε μας ανάσα, όταν περνάμε την μικρή, πίσω πόρτα της Ριβιέρας καθώς τα χαρακτηριστικά σιδερένια ρολά και η βαριά κουρτίνα της εισόδου είναι ακόμα κλειστά. Ο άσπρος γάτος που ζει εδώ από το χειμώνα πλέον δεν κρύβεται πίσω από τα ψηλά φυτά και μοιάζει σαν να είναι ο άτυπος οικοδεσπότης μας, και, ευθύς, μια δροσιά και το φιλόξενο προσωπικό του κινηματογράφου μας καλωσορίζουν στον περιποιημένο κήπο. Οργιώδεις κισσοί και αναρριχητικά φυτά καλύπτουν το περίγραμμα της θερινής ανοικτής αίθουσας, περιποιημένα αρωματικά φυτά, φρέσκος δυόσμος και το άγαλμα της κόρης μπροστά από την οθόνη δημιουργούν ένα θεατρικά σχεδόν στημένο σκηνικό, στους τοίχους κρεμασμένοι σκελετοί από μπομπίνες φιλμ: άραγε πόσα καρέ να έχουν ξετυλιχτεί από επάνω τους; 

Ανεβαίνουμε τα σκαλιά για το μαγικό δωμάτιο προβολής που φωτίζει τα καλοκαιρινά βράδια μας, ρίχνοντας μια κλεφτή ματιά στην Βαλτετσίου με τα νεοκλασικά, τις ανθισμένες δάφνες και τις κυρίες που συζητάνε στα παγκάκια ενώ σουλατσάρει ο νεαρόκοσμος της περιοχής. Έχει κάτι ρετρό αυτός ο πεζόδρομος, σκύβουμε σα παιδιά και αγγίζουμε με το χέρι μας τα φωτεινά γράμματα της επιγραφής. Η πόρτα του δωματίου προβολής ανοίγει και οι δύο μηχανές μας εντυπωσιάζουν: η σύγχρονη για ψηφιακές προβολές dcp (flat & scop αναλύσεις ψηφιακής εικόνας που μπορούν να διαιρεθούν σε διάφορους λόγους ύψους και εικόνας εκτός των παλιών 16:9 και 4:3) και η μηχανή για φιλμ Ζenithx2001H. Μαθαίνουμε ότι χρειάζεται μόλις 13 δευτερόλεπτα για να ζεσταθεί η λάμπα της μηχανής και να ξεκινήσει η μαγεία. Δίπλα μας, στοιχεία και ευρήματα από τα άδυτα της λειτουργίας του σινεμά με φιλμ: το χειροκίνητο μηχάνημα κοπής για το κολάζ, με το όποιο προστίθενταν στην ταινία τα διαφημιστικά και τα προσεχώς, παραδίπλα η αρολέζα: ένα πραγματικό cabinet de curiosites για αυτούς που αγαπούν την ιστορία του κινηματογράφου! Ξετυλίγουμε πόστερ ταινιών, ξετρυπώνουμε κουτιά με αποκόμματα εισιτηρίων, κομμάτια από αμόρσα και φίλμ που έμπαιναν για κολάζ, βρίσκουμε βίνταζ καρτ ποστάλ από τα παλιά πάνω τους αναγνωρίζουμε τους πρωταγωνιστές της Καζαμπλάνκα στο καρέ στην μεγάλη οθόνη του κήπου. 

 

Εικόνα
Θερινός κινηματογράφος Ριβιέρα

 

Εικόνα
Θερινός κινηματογράφος Ριβιέρα

 

Εικόνα
Θερινός κινηματογράφος Ριβιέρα

 

Ξαποσταίνουμε με μια παγωμένη μπύρα από το μικρό κεραμοσκέπαστο προσεγμένο κυλικείο, στο οποίο πραγματικά βρίσκει κανείς ό,τι μπορεί να μετατρέψει την θέαση μιας ταινίας σε μικρή καθημερινή προσωπική πολυτέλεια, από αναψυκτικά και δροσερούς επιλεγμένους ζύθους μέχρι αφρώδη οίνο και άπερολ, συνοδεία φυσικά ποπ-κορν, ξηρών καρπών ή ενός ζεστού κομματιού πίτσας(!)...θυμόμαστε με πόση ανυπομονησία περιμέναμε το ποπ κορν και την μπλε πορτοκαλάδα στα θερινά όταν ήμασταν μικράκια, σαν να μην άλλαξε τίποτα από τότε, κι όμως είναι όλα καινούργια, δροσερά και νόστιμα. 
 

// Η Ριβιέρα ήταν και είναι οι άνθρωποι του
Στα πενήντα χρόνια λειτουργίας του σε μία γειτονιά που αλλάζει προφίλ και διαθέσεις, το σινεμά Ριβιέρα αποτελεί ένα σταθερό σημείο καθημερινής απόδρασης για τους Αθηναίους. Την διαχείριση του, όπως και των αγαπημένων Ααβόρα και Βοξ σήμερα έχει αναλάβει η κόρη του Θεόδωρου Ρίγγα, Πηνελόπη συνεχίζοντας με πολύ αγάπη το έργο του: η Πέγκυ Ρίγγα είναι ένας άνθρωπος, του οποίου η αφοσίωση και η προσήλωση στη λεπτομέρεια φαίνονται να είναι κύρια στοιχεία του χαρακτήρα του. Αρχαιολόγος στο επάγγελμα, ανασκάπτει σήμερα, από το 2014 που ανέλαβε τα σινεμά, στη θέση των ανασκαφικών ευρημάτων, αρχεία και αντικείμενα που μαρτυρούν την ζωή στην πόλη καθ’ όλα τα χρόνια της λειτουργίας των σινεμά. Ο τρόπος που επιμελείται το πρόγραμμα της Ριβιέρας μαρτυρά την μακρά πολιτιστική συνέχεια της παρακαταθήκης που της άφησε η οικογένεια της. Ο κορμός της επιμέλειας των ταινιών είναι να παραμείνει η Ριβιέρα, αυτό που ήταν τα θερινά σινεμά πάντα: ένα σημείο που θα δεις ταινίες και αφιερώματα που δεν θα παιχτούν στους κινηματογράφους του χειμώνα. Επιλέγοντας να μείνει μακριά από την μοντέρνα τάση που θέλει τους θερινούς να παίζουν ταινίες πρώτης προβολής, και χρησιμοποιώντας την καλοδιατηρημένη μηχανή φιλμ, εδώ στήνεται κάθε καλοκαίρι ένα “κινηματογραφικό σχολείο”.  Το πρόγραμμα εστιάζει στο κλασικό σινεμά και τις επανεκδόσεις, αναβιώνοντας τον χαρακτήρα των θερινών, και σε επιλεγμένα φεστιβάλ. Ένα από αυτά είναι το “Ξαφνικά φέτος το καλοκαίρι” που επιμελείται ο Ηλίας Φραγκούλης και προβάλλει ταινίες σε φιλμ. Την τιμητική του μετά θα έχει ο Φελίνι με την “Φελινιάδα” και επιλεγμένες επανεκδόσεις, αλλά και κάποιες προβολές του Midnight Express του Άκη Καπράνου θα είναι θερινές. 
 
 

Εικόνα
Θερινός κινηματογράφος Ριβιέρα

 

Εικόνα
Θερινός κινηματογράφος Ριβιέρα

 

Εικόνα
Θερινός κινηματογράφος Ριβιέρα

 
 
Υπεύθυνη των χώρου κοινού και του κήπου είναι η κα Μανίρα Ντίνα, συνεργάτιδα των σινεμά Ρίγγα για σαράντα ολόκληρα χρόνια, η φροντίδα του κήπου ξεκινά μας είπε από τον Φλεβάρη όταν εδώ το κηπο-σινεμά /γατόσπιτο είναι μια ζούγκλα από άγρια φυτά που ανυπομονούν να ανθίσουν.

Συζητάμε με την Πέγκυ Ρίγγα για την αξία των θερινών και την μεταβαλλόμενη ανθρωπογεωγραφία των Εξαρχείων: η βιωματική της σχέση με την περιοχή και το Ριβιέρα μέσα στο οποίο μεγάλωσε είναι αναπόσπαστο κομμάτι του εαυτού της και ας μην είναι -προσωρινά τουλάχιστον- πια κάτοικος. Ως παιδί τριγυρνούσε στην αυλή και τον κήπο στις καλοκαιρινές της διακοπές από το σχολείο, σήμερα αδιάκοπα και χωρίς ανάπαυλα βρίσκεται εκεί να υποδεχθεί τους σινεφίλ και να δημιουργεί μετριοφρόνως ένα μοναδικό πολιτιστικό αγαθό για το κέντρο της Αθήνας. Την ρωτήσαμε για τις αλλαγές που έχει βιώσει στην περιοχή σε σχέση με παλαιότερα: “Παρόλο που τα σινεμά έχουν ένα είδος ασυλίας στα Εξάρχεια και ο κόσμος της περιοχής, κάτοικοι και εργαζόμενοι, στηρίζουν και αγαπάνε τη Ριβιέρα, για την επιβίωση της χρειάζονται και οι επισκέπτες από άλλες περιοχές. Συχνά, χώροι σαν τη Ριβιέρα πέφτουν θύμα της φήμης που χτίζεται για την γειτονιά” μαθαίνουμε,  “η πολιτεία δεν κάνει κάτι για να ενισχύσει την λειτουργία του χώρου και εν γένει των θερινών, ενώ θα μπορούσε να το χρησιμοποιήσει ως ένα μοναδικό πολιτιστικό προϊόν σε συνδυασμό με τον εναλλακτικό χαρακτήρα της περιοχής και το πιο δυνατό μουσείο της Αθήνας, το Εθνικό Αρχαιολογικό”.   

 

Εικόνα
Θερινός κινηματογράφος Ριβιέρα

 

Εικόνα
Θερινός κινηματογράφος Ριβιέρα

 

Εικόνα
Θερινός κινηματογράφος Ριβιέρα

Αναγνωρίζουμε, μιλώντας μαζί της, έναν άνθρωπο του πνεύματος που παράγει έργο, διατηρεί και παρατείνει με αυτοθυσία και ξεπερνώντας εμπόδια, μαζί με τους συνεργάτες της, τη συνέχεια της κινηματογραφικής ιστορίας και αξίας των θερινών.  Μέσα από την κουβέντα μας μαθαίνουμε για τις αλλαγές στις συνήθειες των κατοίκων της πόλης: πως από τις γεμάτες βραδινές χαλαρές προβολές που βρισκόμασταν για να δούμε ταινίες, να κοινωνικοποιηθούμε και να συζητήσουμε.. έχουμε πάει στην γεμάτη απογευματινή και την βιασύνη τις καθημερινές να προλάβουμε το μετρό. Αλλάζουν οι συνήθειές μας, αλλάζει και ο τρόπος λειτουργίας της Ριβιέρας, πάντα όμως με σεβασμό και φέροντας μαζί του όλη την ρετρό ανάμνηση της χαλαρότητας που είναι τόσο απαραίτητη στις μέρες μας. Η Πέγκυ, με την σιγουριά που της προσδίδει το ανήσυχο γονίδιο της, μας μιλάει για την γειτονιά της: “Τα Εξάρχεια είναι μία βαθιά “κουλτουριάρικη” γειτονιά, σε μία κοινωνία που αλλάζει έντονα και γρήγορα, το γαλατικό χωριό παλεύει ακόμα πιο έντονα να παραμείνει ένα σημείο αντίστασης, ιδεολογικά φυσικά, και πρέπει να παραμείνει, όμως το κοινό ποινικό έγκλημα που παρεισφρύει τριγύρω δεν το θέλει κανείς. Παραμένω αισιόδοξη, έχοντας δει πολλές φορές το έργο αυτού του συστημικού παιχνιδιού με κανόνες, ότι πάλι θα αναγεννηθούν, ακριβώς γιατί εδώ είναι γειτονιά και αυτό το αλληλέγγυο αίσθημα δεν το βρίσκεις αλλού”.  Η ίδια αντιλαμβάνεται τον πολιτισμό ως ένα μέσον για την εξωστρέφεια της περιοχής όπως ακριβώς και για την ίδια, η οποία βγήκε από το κουκούλι της μέσα από την ενασχόληση της με τους κινηματογράφους. “Η αρχαιολογία“, μας λέει, “είναι ένα είδος σκηνοθεσίας: παρουσιάζεις ένα στόρι από τα ευρήματα, μια πλοκή του παρελθόντος”.  Αυτό της το μικρόβιο και το μεράκι μας οδηγεί σε αρχειακό υλικό από το σινεμά που αναπαράγει λεπτομέρειες από την ζωή τότε: κατάστιχα των εισιτηρίων αποκαλύπτουν ιστορίες, όπως την έγκριση να παιχτεί πολύ λίγες μέρες πριν τα γεγονότα του Πολυτεχνείου το “Έρωτας και Αναρχία”, ή ακόμα και τι καιρό έκανε κάθε ημέρα από την ημέρα που άνοιγε η Ριβιέρα. Μπορεί να έχει το ένα πόδι χωμένο στο χαλικάκι του παρελθόντος, όμως με όχημα την παράδοση και την γνώση, η δουλειά που γίνεται εδώ κοιτάει μπροστά. Στα σχέδια είναι και η χειμερινή λειτουργία του χώρου με καλλιτεχνικά δρώμενα. Ήδη έχουν λάβει χώρα η έκθεση Ελλήνων ζωγράφων “Η Μεγάλη Οθόνη” και καλλιτεχνικές εγκαταστάσεις στον χώρο. 

 

Εικόνα
Θερινός κινηματογράφος Ριβιέρα

 

Εικόνα
Θερινός κινηματογράφος Ριβιέρα

 

Εικόνα
Θερινός κινηματογράφος Ριβιέρα

 

Για κάθε έναν από εμάς τους “κακομαθημένους” Αθηναίους που θεωρούμε δεδομένα τα θερινά σινεμά, κάθε ένα από αυτά, στη γειτονιά ή το εξοχικό, έχει αφήσει στο πετσί μας μια μυρωδιά παιδικής ξεγνοιασιάς, εφηβικής δίψας και νεανικής προσήλωσης στο ρούφηγμα αφηγήσεων και ήχων κινηματογραφικών καρέ. Στην ενήλικη ζωή μας αποτελεί το σημείο αυτό της ψυχαγωγίας και της ανακάλυψης εκ νέου του εαυτού μας, συνδέοντας το παλιό με το νέο, και, εδώ που τα λέμε,  σε κήπους σαν και αυτόν θα γυρνάμε εμμονικά για να μας ξαναβρίσκουμε, να μαθαίνουμε και να διασκεδάζουμε στην γειτονιά μας. Το μικρό γλυκό “τέρας” που λέγεται Εξάρχεια και κατοικείται από τους πιο φιλικούς ανθρώπους.

*Μικρό μυστικό! Τον 15αύγουστο η Ριβιέρα παραμένει ανοιχτή καταμεσής καλοκαιριού και αθηναϊκής ερημιάς, αν είσαι στην Αθήνα φρόντισε να πας από νωρίς γιατί τα sold out δεν αποκλείονται.

 

Εικόνα
Κινηματογράφος Ριβιέρα

 
Συντάκτης: Κλέλια Αρμπηλιά / Eπιμέλεια: George Fiorakis 
Φωτογραφίες: Advart

 

Information

Κινηματογράφος Ριβιέρα
Βαλτετσίου 46
2103844827
 
Facebook page

Ο οδηγός της πιο ζωντανής και ανήσυχης περιοχής της Αθήνας.

Ακολουθήστε το inExarchia στο facebook, instagram, twitter, youtube

Στην ίδια κατηγορία

Διαχρονικό, νόστιμο και αυθεντικό, το ψητοπωλείο και μαγειρείο του Αχιλλέα, είναι το απόλυτο κλασικό των Εξαρχείων. Αγαπημένο και μπαμπάτσικο καθημερινό φαγητό και βόλτα για σουβλάκι στον πεζόδρομο στην πλατεία...

Go Out

Στη Ζωοδόχου Πηγής, στη Νεάπολη Εξαρχείων, ανοίγοντας την πόρτα του Archetypon Olive Groves ταξιδέψαμε στους ελαιώνες της Μεσσηνίας και γευτήκαμε την εξαιρετικά υψηλή ποιότητα του ελληνικού ελαιολάδου, με οδηγό...

Go Out

Δύο γενιές, δέντρα που ψηλώνουν και παιδιά που μεγαλώνουν, στην αγαπητή ταβέρνα που διατηρεί αλώβητο κάτι από τα παλιά, για εκλεκτά τσιμπούσια και φιλοξενία. Στη Ροζαλία, στην παραδοσιακή ταβέρνα των Εξαρχείων!

Go Out

Πρόσφατα Άρθρα

Newsletter