Εικόνα
συνέντευξη/φωτογραφίες: Σοφία Σταυριανοπούλου, George Fiorakis
Κυκλοφορώντας στους δρόμους της πόλης όλο και κάποιο γκραφίτι θα τραβήξει το βλέμμα μας, μια τεχνική ζωγραφικής επί τοίχου που οι απαρχές της εντοπίζονται πίσω στους αιώνες, με το έργο να βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με το φυσικό καμβά του, τον τοίχο και να υπάρχει όσο υπάρχει αυτός κάνοντας το τόσο διαχρονικό όσο και την ίδια στιγμή εφήμερο.
Η διαδρομή της τέχνης του γκραφίτι στις πέντε και πλέον δεκαετίες που έχει δημιουργηθεί, δεν υπήρξε καθόλου εύκολη. Ακροβατώντας ανάμεσα στη νομιμότητα και στην παρανομία μέχρι και στο πολύ πρόσφατο παρελθόν, καταρχήν επιβίωσε και εν τέλει εξελίχθηκε και εδραιώθηκε κυρίως χάρη στο πείσμα και στην ανάγκη των writers για να εκφραστούν με αυτό τον άμεσα παρεμβατικό τρόπο κόντρα στα κοινωνικά και καλλιτεχνικά στεγανά.
Σήμερα πια μιλάμε για μορφή τέχνης και μάλιστα δημόσιας, με τον πλέον χαρακτηριστικό ορισμό της ως street art. Λόγω φύσης και θέσης είναι τέχνη καθ΄ όλα ανεξάρτητη, δεν υπόκειται σε κανόνες, δεν είναι εμπορεύσιμη, δεν στοχεύει να γίνει αρεστή, δεν διαφημίζεται και δεν ψάχνει χώρο να αναπτυχθεί. Όλα αυτά κάνουν ενδεχομένως την street art ως την πιο άμεση μορφή τέχνης. Έχοντας ποικίλο σε εκφραστικότητα και τεχνικές λεξιλόγιο και με εκπροσώπους που αναγνωρίζονται διεθνώς, μεταφέρει δυναμικά κοινωνικά, πολιτικά μηνύματα, προκαλεί, κρίνει, κατακρίνει, απορρίπτει με τρόπο εκκεντρικό και πολλές φορές σαρκαστικό. Κι όμως τα έργα της προσελκύουν χιλιάδες θεατές. Το μήνυμά της θα διαβαστεί και θα αποκωδικοποιηθεί οπωσδήποτε, ακόμα και αν χρειαστούν δύο ή τρεις αναγνώσεις. Και το μήνυμα αυτό δεν επιβάλλεται παρά μόνο παρεμβάλλεται στην καθημερινότητα του θεατή, κεντρίζοντας και προβληματίζοντας τον. Οι καλλιτέχνες δημιουργούν έργα είτε μικρής κλίμακας, σε εγκαταλελειμμένα κτήρια και σε υπαίθρια parking, δίπλα σε διαφημίσεις, αφίσες, πολιτικά και αθλητικά συνθήματα είτε μεγάλων διαστάσεων, τα οποία αναπτύσσουν ένα πολυεπίπεδο διάλογο τόσο με το θεατή όσο και με την ίδια την αρχιτεκτονική επιφάνεια που καλύπτουν αλλά και με την ίδια την περιοχή που βρίσκονται.
Πρόσφατα κυκλοφόρησε ο πρώτος τόμος του λευκώματος για την ιστορία του γκραφίτι στην Ελλάδα. Δεν είναι το πρώτο ελληνικό βιβλίο που ασχολείται με το θέμα αυτό. Είναι το πρώτο όμως έργο και μάλιστα σπονδυλωτό που έχει καταμερίσει και αποτυπώσει χρονολογικά την εμφάνισή του στις ελληνικές πόλεις από τα μέσα της δεκαετίας του 80 και μέχρι τις μέρες μας. Ο πρώτος τόμος της ¨Ιστορίας του γκραφίτι στην Ελλάδα¨, κάνοντας μια αναδρομή στο κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο στο οποίο γεννήθηκε το γκραφίτι στην Αμερική τη δεκαετία του 60, μας συστήνει τους πρώτους writers της δεκαετίας 1984-1994, οι οποίοι έβαλαν τα θεμέλια για την ανάπτυξή του στην ελληνική επικράτεια.
Που θα το βρω
Το βιβλίο «H ιστορία του graffiti στην Ελλάδα 1984-1994» μπορείτε να το αποκτήσετε και από το φιλικό Apples to Zebras. Σε περίπτωση που βρίσκεστε στην ευρύτερη περιοχή των Εξαρχείων μπορείτε να καλέσετε στο 210 3634512 (ώρες 11.00-20.00) για να γίνει η παράδοση στο χώρο σας, χωρίς έξοδα αποστολής.
Την επιμέλεια του συνολικού έργου έχει ένας άνθρωπος μέσα από τον underground αυτό χώρο, ο Χαρίτωνας Τσαμαντάκης. Το inExarchia έκανε μια απολαυστική κουβέντα μαζί του, λίγο πριν εκδοθεί και ο 2ος τόμος της ιστορίας, και με λόγια μετρημένα μας έβαλε στο κόσμο των σπρέι και της street art. Τον ευχαριστούμε πολύ!
Εικόνα
Η συζήτηση μας με τον Χαρίτωνα Τσαμαντάκη:
Χαρίτωνα, φοβερή έκδοση! Πως έγινε η έρευνα και πως βρήκατε το αρχειακό υλικό;
Από μικρός είχα ξεκινήσει να φωτογραφίζω γκραφίτι και είχα φτιάξει ήδη μια μεγάλη συλλογή από τους αγαπημένους μου writers των 90s. Ήταν το χόμπι μου. Όπου πήγαινα κρατούσα μια φωτογραφική μηχανή και φωτογράφιζα κυρίως γκραφίτι/συνθήματα και πολλά άλλα που μου κέντριζαν το ενδιαφέρον. Αργότερα, το 1999, ξεκίνησα να κάνω κι εγώ και φτάνουμε στο 2009, όταν πια οι νεότεροι θεωρούν εμάς που ξεκινήσαμε στα τέλη του 90 με αρχές 2000 ως oldschool.
Τότε αποφάσισα να ψάξω, να ξεθάψω, να βρω παλιούς και πιο παλιούς να φτιάξουμε ένα βιβλίο με την ιστορία του γκραφίτι στην Ελλάδα. Ένιωσα ότι έπρεπε οι νεότερες γενιές και όχι μόνο, να μάθουν τι έγινε, πότε έγινε και ποιοί το έκαναν..Να βάλουμε μια τάξη ρε παιδί μου! Έτσι, από το 2009 και μέχρι πριν ένα μήνα διήρκησε η προσπάθεια του στησίματος αυτής της ιστορίας. Έχω μπει σχεδόν σε όλα τα σπίτια από όποιον έβαφε εκείνες τις εποχές.
Πώς έχει ως τώρα ανταποκριθεί το κοινό; Υπάρχει εικόνα στο ποιούς αφορά; πχ μόνο τους νέους; μόνο αυτούς που ασχολούνται με την street art;
Το κοινό, πριν ακόμα εκδοθεί το πρώτο βιβλίο αυτής της συλλογής, έδειξε μια πολύ θετική ανταπόκριση προπληρώνοντάς το, για να μας βοηθήσει οικονομικά. Αυτή η μεγάλη εμπιστοσύνη που μας έδειξε ήταν κάτι που δεν περίμενα σε τέτοιο βαθμό. Όσον αφορά ποιο κοινό έδειξε περισσότερο ενδιαφέρον παρατηρούμε ότι οι λίγο μεγαλύτερες ηλικίες το αγκάλιασαν και το μελετούν περισσότερο..θα έλεγα δηλαδή ότι το αγοραστικό κοινό μας είναι 25 και πάνω.
Εικόνα
Εικόνα
------
Ακολουθήστε το inExarchia | facebook - instagram - twitter - youtube
------
Εικόνα
Δώσε μας λίγα στοιχεία για τον 2ο τόμο.
Είμαστε πανέτοιμοι σε ένα μήνα περίπου να ανακοινώσουμε την παρουσίαση του 2ου τόμου, ο οποίος θα είναι στα χέρια μας πριν τα Χριστούγεννα. Ο 2ος τόμος της ιστορίας έχει 144 σελίδες σχεδόν, όπως και ο πρώτος, και θα αφορά αποκλειστικά το 1995, το οποίο εκφράζει το μεγάλο μπαμ και την πρώτη εξάπλωση του γκραφίτι σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Ελλάδας. Είναι λογικό να αφιερωθεί ένας τόμος μόνο στο 1995, καθώς το υλικό είναι τεράστιου όγκου.
Εικόνα
Η φωτογραφία που θα είναι στο εξώφυλλο του 2ου τόμου!
Υπάρχει καλή και κακή τέχνη;
Για μένα προσωπικά δεν υπάρχουν καλές και κακές τέχνες. Κάθε κίνηση και κάθε πράξη που επηρεάζει οποιονδήποτε θετικά ή αρνητικά με σκοπό να αλλάξει κάτι το θεωρώ τέχνη. Καλές ή κακές τέχνες τις χωρίζουμε οι ίδιοι οι άνθρωποι, όλοι μας, ανάλογα με το πως μας επηρεάζουν. Για μένα τα γκραφίτι είναι μια καλή τέχνη, για έναν πολύ συντηρητικό ίσως να είναι μια κακή τέχνη.
Μίλησε μας για το γκραφίτι. Ξεχωρίζεις κάποιους γκραφιτάδες, που δρουν στην Ελλάδα σήμερα;
Υπάρχουν πολλές κατηγορίες και ασχολίες, από τους πιο action του είδους και σε κάθε τομέα σίγουρα ξεχωρίζουν κάποιοι είτε για την ποσότητα είτε για την ποιότητα είτε και για τα δύο. Δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποιους για αυτό το λόγο. Άλλος εστίασε στο παράνομο γκραφίτι σε bomp του ονόματός του ή του crew του..δηλαδή ευδιάκριτα γράμματα σε κεντρικά σημεία τα οποία απευθύνονται περισσότερο στους ίδιους τους άλλους γκραφιτάδες.
"Γενικά το γκραφίτι αποτελεί ένα όπλο, ο καθένας το χρησιμοποιεί όπως θέλει. Μου αρέσουν οι γκαλερί, οι street artists, μου αρέσουν όλα -αρκεί να υπάρχει ειλικρίνεια και σεβασμός από όλους προς όλους."
Άλλος εστίασε στο να εξελίξει τις γραμματοσειρές και να ζωγραφίζει με άδεια ή σε χαλαρά spot για να έχει όσο χρόνο θέλει να κάνει μια γραμματοσειρά ακαταλαβίστικη για το ευρύ κοινό αλλά ασχολείται πολύ με την λεπτομέρεια και το πως θα εξελίξει αυτό το όνομα στον τοίχο. Και αυτή η κατηγορία απευθύνεται σε γκραφιτάδες αλλά πιο πολύ του νόμιμου χώρου.
Άλλος εστίασε στο να ζωγραφίσει στο δρόμο και να κάνει κάτι που θα καταλάβει το ευρύ κοινό με σκοπό να περάσει κάποιο μήνυμα είτε να εκφραστεί προσωπικά, είτε να γίνει γνωστός έτσι ώστε να πουλήσει σχετικά εύκολα σε μια γκαλερί.
Υπάρχουν πολλοί που ασχολούνται με όλα τα παραπάνω. Γενικά το γκραφίτι αποτελεί ένα όπλο, ο καθένας το χρησιμοποιεί όπως θέλει. Εμένα προσωπικά μου αρέσουν όλα. Μου αρέσει να εκφράζονται οι άνθρωποι, μου αρέσει το bomp, μου αρέσουν αυτοί που παίρνουν άδειες για να εκφραστούν και θέλουν να εξελίξουν το στυλ τους. Μου αρέσουν οι γκαλερί, οι street artists, μου αρέσουν όλα -αρκεί να υπάρχει ειλικρίνεια και σεβασμός από όλους προς όλους.
Εικόνα
Δείτε ακόμη
Εικόνα
Εικόνα
Ποια είναι η άποψή σου για το γκραφίτι στο Πολυτεχνείο και την απόφαση άμεσης απομάκρυνσής του;
Στην περιοχή του Πολυτεχνείου, όταν έγινε το περιβόητο σχέδιο, γινόταν λαθρεμπόριο τσιγάρων, εμπόριο ναρκωτικών. Οι τοίχοι του Πολυτεχνείου επίσης, ήταν παραδομένοι σε αφίσες κάθε λογής κατάστασης, από κόμματα, από νεολαίες, από πάρτυ σε μαγαζιά. Δεν κατάλαβα γιατί έγινε τόσος ντόρος όταν βάφτηκε από ένα γκραφίτι. Μετά όλοι ευαισθητοποιήθηκαν ξαφνικά για εκείνον το τοίχο. Όποιος θυμάται πως ήταν μια μέρα πριν, ο τοίχος και γενικά εκεί η γειτονιά θα καταλάβει ότι δεν μας ενόχλησε καθόλου. Πήρε μεγάλες διαστάσεις και στις ειδήσεις και για να σταματήσει το όλο θέμα έσπευσαν να το σβήσουν.
Τώρα, αν με ρωτάς γενικά για ιστορία και νεοκλασικά κτίρια είμαι της άποψης ότι πρέπει να συντηρούνται από επαγγελματίες συντηρητές και φυσικά διαφωνώ με οποιαδήποτε παρέμβαση, είτε γκραφίτι, είτε αφίσα, είτε οτιδήποτε.
--
inExarchia ps: 11 γκραφιτάδες και λόκαλ artists: Tο γκραφίτι στο Πολυτεχνείο & η απόφαση απομάκρυνσής του [ΡΕΠΟΡΤΑΖ}
--
Ποια η διασύνδεση του γκραφίτι με το hip hop σήμερα και ποια όταν πρωτοξεκίνησε η φάση;
Το 1995 έγινε στην Ελλάδα μια σύνδεση του γκραφίτι με το hip hop και σε αυτό έπαιξαν ρόλο ξέκαθαρα οι terror x crew. Ο Αρτέμης μιλούσε με τους στίχους του για σπρέι και έκανε αρκετά διάσημο το γκράφιτι μέσα από βίντεο κλιπ που ανέφερε χαρακτηριστικά είμαι "fifty-fifty, ράπ καί graffiti, MC καί bomber μέσα στήν ὁμίχλη". Το 1995 ήταν σαν κάλεσμα του hip hop προς το γκραφίτι να διαδοθεί, να εξαπλωθεί, όπως και έγινε..
Υπήρχε γενικά στον κόσμο και πριν το hip hop και στην Ελλάδα το ίδιο. Υπάρχει ρεύμα που θεωρεί πως το γκράφιτι είναι στοιχείο της hip hop κουλτούρας και συμφωνώ ότι υπάρχει και αυτό. Όχι όμως μόνο αυτό.
"Η δική μου γνώμη είναι ότι το γκραφίτι είναι από μόνο του κουλτούρα και δεν ανήκει σε καμία άλλη κουλτούρα. Απλώς τυγχάνει πολλοί να ακούν hip hop και να κάνουν γκράφιτι."
Το γκραφίτι είναι αυτόνομο και μπορεί οποιοσδήποτε με ό,τι μουσικά ακούσματα έχει, να ασχοληθεί με αυτό. Αρκετούς από τους οποίους γνωρίζω δεν έχουν καμία σχέση με το hip hop. Η δική μου γνώμη είναι ότι είναι από μόνο του κουλτούρα και δεν ανήκει σε καμία άλλη κουλτούρα. Απλώς τυγχάνει πολλοί να ακούν hip hop και να βάφουν. Το ίδιο συμβαίνει και με πολλούς που κάνουν skate και να κάνουν γκράφιτι ή bmx, άλλοι είναι σε rock, punk συγκροτήματα. Τα τελευταία χρόνια με ρωτάνε επίσης ποια είναι η σχέση του tattoo με το γκραφίτι. Απλώς πολλοί που κάνουν σήμερα tattoo ξεκίνησαν από σχέδια στους τοίχους.
Εικόνα
-----------
Δείτε ακόμη:
- To πρώτο video-ντοκιμαντέρ του inExarchia "Η Τέχνη του Δρόμου στα Εξάρχεια"
- Στήλη Streetart: Μια εικόνα κάθε μέρα από τους δρόμους της Αθήνας και όχι μόνο
-----------
Εικόνα
Εικόνα
Πιστεύεις ότι η κοινωνία σήμερα είναι πιο ώριμη να αποδεχθεί την street art; Υπάρχει απλώς ανοχή ή ακόμα και επιδίωξη για ζωγραφική σε δημόσιους χώρους; (σχολεία, κατοικίες, δημόσια κτήρια). Σε αυτή την περίπτωση καλύπτεται με την street art ένα καλλιτεχνικό κενό;
Όλο και περισσότερος κόσμος ασχολείται με street art και graffiti και όλο και περισσότερος κόσμος αναλύει, φωτογραφίζει, συλλέγει και ασχολείται με τον κόσμο του γκραφίτι όπως και να τον ονομάζει.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να γίνει αποδεκτό από το μεγαλύτερο κομμάτι της κοινωνίας και κατ’ επέκταση, αφού δεν ενοχλούνται πολλοί, να μην ασχολείται και η αστυνομία. Και πολύ καλά κάνει η κοινωνία, ειδικά στις μέρες μας και στη χώρα μας, που μόνο αυτή η παράνομη τέχνη δεν αποτελεί πρόβλημα.
Σίγουρα ξεχωρίζουμε το σκληρό παράνομο γκραφίτι που προφανώς διώκεται από τις αρχές , αλλά για ένα χωρίς άδεια γκραφίτι σε μία μάντρα ή σε έναν δημόσιο χώρο που δεν είναι επικίνδυνος και δεν θα ενοχληθεί κάποιος εκεί, υπάρχει όχι μόνο ανοχή αλλά και παρότρυνση από το μεγαλύτερο κομμάτι της κοινωνίας να συνεχιστεί να γίνεται.
Υπάρχει , ωστόσο, και μια τάση το γκραφίτι να γίνει σε όλους τους χώρους αποστειρωμένο και κατόπιν παραγγελίας. Αυτό το θεωρώ άκρως επικίνδυνο και θέλει προσοχή γιατί θα χαθεί όλη αυτή η αυθόρμητη έκφραση και στο τέλος θα εκφράζονται μόνο όσοι εκθέτουν τα έργα τους σε γκαλερί, νόμιμα πάντα.
Όλο αυτό με τρομάζει και με κάνει να θέλω σήμερα το βράδυ κιόλας να πάω για ένα bomb..!
συνέντευξη/φωτογραφίες: Σοφία Σταυριανοπούλου, George Fiorakis
ακολουθήστε το inExarchia στο facebook, instagram, twitter, youtube
