Εικόνα
κείμενο/συνέντευξη: Σοφία Σταυριανοπούλου
«Κανένας δεν έχει δικαίωμα να κρίνει τον άλλον»
Μια φράση από τον Ξένο, την πολυεπίπεδη νουβέλα του Αλμπέρ Καμύ, όσο αυτονόητη και αν θεωρείται, δύσκολα υιοθετείται στο δυναμικά μεταβαλλόμενο κόσμο μας. Ένας κόσμος που γίνεται ολοένα και περισσότερο πολυδιάστατος και πολυπολιτισμικός, πολλές φορές απότομα και βίαια, και μέσα στον οποίο προσπαθούν να συνυπάρξουν άνθρωποι που εκουσίως ή ακουσίως μετακινήθηκαν από το ένα μέρος στο άλλο μα και άνθρωποι που αισθάνονται κοινωνικά αποκλεισμένοι ή στερούνται την αυτοδιάθεσή τους.
Έτσι, σήμερα ο κόσμος μας έχει πολλούς Ξένους και η διαφορετικότητα όλων όσοι τον συνθέτουν αναδύεται σε όλες της τις εκφάνσεις, καθιστώντας τη νουβέλα του Καμύ εξαιρετικά επίκαιρη επτά και πλέον δεκαετίες από την πρώτη κυκλοφορία της.
Προσπαθούμε να αποδεχτούμε τη διαφορετικότητα, τις περισσότερες φορές όμως την περιθωριοποιούμε. Κι αυτό γιατί πολλοί από εμάς δεν είμαστε έτοιμοι να στηλιτεύσουμε τα μονοδιάστατα στερεότυπα του κόσμου μας, κυρίως στην αντίληψη για τη θέση που έχουμε μέσα στην κοινωνία που ζούμε και κινούμαστε, να αναγνωρίσουμε τη διαφορετικότητα στη φυλετική καταγωγή, στη θρησκεία, στο σεξουαλικό προσανατολισμό αλλά και να την αφήσουμε να προκαλέσει εποικοδομητικά την κοινωνική μας ισορροπία.
Με αφορμή όλα αυτά, διοργανώνεται ο Ξένος, μια πολύ ενδιαφέρουσα ομαδική έκθεση, στο κτίριο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων. Δεκαεννέα καλλιτέχνες, ο καθένας με τη δική του εκφραστική ιδιαιτερότητα, αποτυπώνουν τη διαφορετικότητα αυτή που βλέπουμε γύρω μας και αυτή που προσπερνάμε, με φρέσκια εικαστική ματιά, με ποικίλα μέσα και με κοινό στόχο να εξάρουν τη μοναδικότητα του ανθρώπου.
Οι συμμετέχοντες:
Έρη Αγρίου , Νίκη Καλοπαίδη, Έλενα Καραγιάννη, Ευαγγελία Καραστέργιου, Ελισσάβετ Κεχαγιά, Γιώτα Κότικα, Παναγιώτα Κορωνιού, Όλγα Μπογδάνου, Οικονόμου Μαρία, Παρασκευή Παπαγιάννη, Έλενα Παπαδημητρίου, Φανή Πανταζίδου, 'Αντα Πετρανάκη, Μαίρη Ρουσιώτη, Έρη Σκυργιάννη, Σοφία Τερλέγκα, Άγγελος Τζιάρα (Τziara), Κατερίνα Χριστοπούλου , Wild Drawing (WD)
Η Ευτυχία Καλοχαιρέτη επιμελήθηκε την έκθεση και με χαρά μοιράστηκε με το inExarchia το backround της διοργάνωσής της:
Ευτυχία, στα έργα υπάρχει ομαδοποίηση της διαφορετικότητας ή έχουμε 19 διαφορετικές ερμηνείες; ποιες ερμηνείες της διαφορετικότητας αποδίδονται στην έκθεση;
Ναι, βασικός στόχος της έκθεσης ήταν να προσεγγίσει την έννοια του «Ξένου» από διαφορετικές σκοπιές. Κάποιες συγκλείνουν, αλλά και παραμένουν διαφορετικές. Σε μια ομάδα που αποτελείται από 19 καλλιτέχνες συνεπάγεται το γεγονός ότι θα υπάρχουν ετερόκλητες καλλιτεχνικές προσεγγίσεις που εκπορεύονται από τις 19 διαφορετικές καλλιτεχνικές ιδιοσυγκρασίες.
Γενικά, θα κατηγοριοποιούσα τα θεματολογίες σε δύο κατηγορίες ξένων: τους διακριτούς και τους «κρυφούς». Στους διακριτούς συγκαταλέγονται οι πρόσφυγες, οι μετανάστες, άτομα διαφορετικής σεξουαλικότητας, τα άτομα με αναπηρία, οι οροθετικοί και άλλοι πολλοί. Εντούτοις, υπάρχουν και οι «λιγότερο εμφανείς ξένοι», όπως ο Ξένος του Καμύ, άτομα που απλά δεν εκδηλώνονται όπως ο τυπικός άνθρωπος. Για παράδειγμα, οι γυναίκες που θυσιάζουν τα «θέλω» τους για να παίξουν κάποιο αποδεκτό κοινωνικό ρόλο που καταλήγει να τις καταπιέζει ή οι άντρες που έχουν εγκλωβιστεί σε συγκεκριμένα στερεότυπα, όπως το πρότυπο του δυνατού άντρα που δεν έχει δικαίωμα να νιώσει ευάλωτος. Επίσης, υπάρχουν καλλιτέχνες προσεγγίζουν το θέμα της εσωτερικής απομόνωσης ενός ατόμου ή την αποξένωση ανάμεσα σε ένα ζευγάρι. Με λίγα λόγια, ο Ξένος είναι ο μη τυπικός άνθρωπος που αντιστέκεται ή αναγκάζεται να ακολουθήσει τον κοινωνικά αποδεκτό τρόπο ζωής.
------
Ακολουθήστε το inExarchia | facebook - instagram - twitter - youtube
------
Ποια εκφραστικά μέσα έχουν χρησιμοποιήσει οι καλλιτέχνες (πχ οπτικοακουστικά, εγκαταστάσεις;)
Τα μέσα είναι ποικίλα: εγκαταστάσεις: βιντεοεγκαταστάσεις, ηχητικές εγκαταστάσεις, performance, ζωγραφική, κολλάζ, μικτή τεχνική, φωτογραφία.
Εικόνα
Υπάρχει διαφορετικότητα και στο καλλιτεχνικό υπόβαθρο των συμμετεχόντων;
Πράγματι. Μολονότι όλοι οι συμμετέχοντες είναι πανεπιστημιακοί απόφοιτοι εικαστικών σχολών της Ελλάδας ή του εξωτερικού, υπάρχουν όντως διαφορές στο background τους. Οι συμμετέχοντες στην έκθεση είναι άνθρωποι που αποφοίτησαν την Καλών Τεχνών σε δεύτερο χρόνο. Άνθρωποι που για αρκετά χρόνια υπηρετούν άλλες επιστήμες και επαγγέλματα, όπως την αρχιτεκτονική, την γραφιστική ή ακόμα και την ακτινοτεχνολογία. Έχοντας διανύσει, ήδη, μια επαγγελματική πορεία θέλησαν να ακολουθήσουν -παράλληλα- και το όνειρο του καλλιτέχνη. Αφοσιώθηκαν στον αγώνα τους, αποφοίτησαν την Σχολή Καλών Τεχνών και σήμερα φέρουν μια διπλή ιδιότητα: της επιστήμης που υπηρετούν αλλά και αυτής του καλλιτέχνη. Σε αυτούς τους καλλιτέχνες μπορώ να πω ότι βλέπω μια άλλη μεστότητα, καλλιτεχνική ματιά και μια πρακτική αντίληψη των πραγμάτων.
Πόσο δύσκολο ή εύκολο ήταν να οργανωθεί το ιδεολογικό πλαίσιο της έκθεσης; Υπάρχουν θέματα της επικαιρότητας που θίγονται, πχ μεταναστευτικό/προσφυγικό;
Συνήθως η ιδέα είναι το πιο εύκολο μέρος μιας έκθεσης, η υλοποίησή της όμως πολύ δύσκολη, επίπονη και χρονοβόρα. Βέβαια, το αποτέλεσμα σε ανταμείβει. Το προσφυγικό θίγεται από αρκετούς καλλιτέχνες και είναι λογικό. Τα τελευταία χρόνια αποτελεί ένα θέμα που μαστίζει όλη την Υφήλιο και φυσικά την χώρα μας. Βέβαια με καθοδήγηση κατάφερα να προσανατολίσω τους καλλιτέχνες παράλληλα και σε άλλες πολύ ενδιαφέρουσες ενότητες. Ίσως να φταίει η διπλή μου ιδιότητα, εκτός από επιμελήτρια είμαι και μουσειοπαιδαγωγός, έτσι για μένα το κλειδί είναι να αφουγκράζεται ο επιμελητής τις ενδόμυχες εικαστικές ανησυχίες του καλλιτέχνη και να προσπαθεί να τις εκμαιεύσει. Όταν φέρεις στην επιφάνεια του μυαλού του καλλιτέχνη εκείνο που εσύ έχεις δει ότι έχει μέσα του αλλά εκείνος δεν ξέρει ακόμα, είναι εντυπωσιακό.
Εικόνα
Τέλος, απαντώντας στο ύστερο σκέλος της ερώτησης σε σχέση με το προσφυγικό, θα έλεγα ότι μια καλλιτέχνης αναφέρεται στο θέμα της μετανάστευσης φέρνοντας το προσφυγικό του 1922 σε αντιπαράθεση με το μεταναστευτικό θέμα των τελευταίων ετών. Επίσης, αγγίζεται ο «ξένος- πρόσφυγας» που επαναπατρίζεται, αλλά καταλήγει να είναι «ξένος» σε 2 τόπους: την πατρίδα του και την χώρα που έζησε. Παράλληλα, τίθενται και άλλα ζητήματα των ημερών μας όπως άλλες μειονότητες οι Ρομά, οι ομοφυλόφιλοι, οι υπερφιλικοί.
-----
Δείτε ακόμη:
Μια συζήτηση για τις "Ασημαντότητες" με την επιμελήτρια της έκθεσης στην Cheapart
-----
Μια αναφορά στα Δίκτυα «Οι άνθρωποι με τα μπαλόνια» και ‘ Nefeleproject” . Ποια η σχέση τους με την οργάνωση της έκθεσης;
Ο Σύλλογος Δίκτυο Τέχνης και Δράσης, ευρύτερα γνωστοί ως « οι άνθρωποι με τα μπαλόνια» είναι μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων έχει ως σκοπό να ενώσει καλλιτέχνες, εκπαιδευτικούς, ακτιβιστές, γονείς και μαθητές, κάτω από τον κοινό στόχο της διάχυσης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μέσα από την Τέχνη. Από την άλλη το Nefele Project, που αποτελεί εγχείρημα της ΜΚΟ Έδρα, αποσκοπεί στην ενίσχυση της Καλλιτεχνικής Δημιουργίας που συνδέεται με τη Ψυχική Υγεία. Αντιλαμβάνεστε ότι τόσο Έδρα και το Nefele Project, όσο και ο Σύλλογός μας μοιράζονται πολλά κοινά στοιχεία και είμαστε χαρούμενοι για την πρώτη μας συνεργασία.
Ευχαριστούμε για την συνέντευξη!
//
Στο πλαίσιο της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν οι εξής εκδηλώσεις:
-Σάββατο 5.11.2016 και ώρα 21.00
«ο Χ é ν ο ς »
Θεατρικός μονόλογος από το λογοτεχνικό βιβλίο του Albert Camus, ο Ξένος.
Ερμηνεύουν: ο Αριστοτέλης Μαγουλάς, Αναστασία Μαλανδρενιώτη, και Μαρίνα Καπούλα σε σκηνοθεσία του Αριστοτέλη Μαγουλά.
-Σάββατο 5.11.2016 ώρα 21.30-23.00
Δείτε ακόμη
Η σύμπραξη παραδοσιακής μουσικής «Βάι Γκελελέ» θα παρουσιάσει παραδοσιακά τραγούδια για την ξενιτιά, τον κοινωνικό αποκλεισμό, τη μοναξιά της θάλασσας, του έρωτα και του χωρισμού.
Οι εκδηλώσεις είναι με ελεύθερη είσοδο.
//
Εγκαίνια:
Κυριακή, 30 Οκτωβρίου στις 7:30 π.μ. - 11 π.μ.
Τοποθεσία:
Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων ( Σ.Ε.Α. )
Ερμού 134, 10553 Αθήνα
Διάρκεια έκθεσης:
30 Οκτωβρίου - 8 Νοεμβρίου 2016
κείμενο/συνέντευξη: Σοφία Σταυριανοπούλου
ακολουθήστε το inExarchia στο facebook, instagram, twitter, youtube
